Gaziantep’te Bir Hafıza Kaydı: Kültür Ve Sanat Merkezi

Yazan: Ayşen Kılıç Özarslantürk - ÇEKÜL Bilgi Belge Merkezi Koordinatörü

Yerel Kimlik Dergisinin 70. sayısında yayımlanmıştır. (sayfa: 22-28)

Günümüzde Gaziantep Kültür Merkezi olarak kullanılan ve Cumhuriyet Dönemi mimarisini en iyi yansıtan yapılar arasında anılıyor. İnşasına 1950’li yıllarda başlanan ve ’55’te Hükümet Konağı olarak işlevlendirilen, bir dönem Gaziantep Adliyesinin de bulunduğu yapı, kent hafızasının simgelerinden.  Adliye ve Hükümet Konağının taşınmasıyla, 2008’den itibaren atıl kalan yapı, odalarındaki deformasyonun yanı sıra son yıllarda statik açıdan tehlike de oluşturuyordu. 

Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının girişimleri sonucunda 2014 yılında kültür merkezi yapılması amacı ile Maliye Bakanlığı tarafından Gaziantep Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen yapı, kent tarihinin de tanığı. Merkezin kendi de bu tanıklığın bir parçası: 2015 yılında başlayan restorasyon çalışmaları sırasında, yapının önceki fonksiyonları da bellek izleri olarak korunmuş. Yapının korunması ve bir kültür merkezi olarak işlevlendirilmesi, kentte yaşayan insanların sosyal ve kültürel ortak gereksinimlerini karşılamasının yanında, döneminin mimari ve sanat anlayışını yansıtan kent kimliğinin korunması açısından da önem taşıyor. Kadın Sığınma Evinde bulunan kadınlar ile Rehabilitasyon Merkezinde tedavi gören çocukların bina döşeme bordürlerinin işlenmesi için projeye dâhil olduğunu da hatırlatmakta fayda var: Kadın ve çocuklar, çalışma öncesinde eğitim almış, projeye sigortalı çalışan olarak katılmış. İç mekân duvarlarında kullanılan rölyeflerin yapımında ise heykeltıraşlar ile proje mimarı Erden Güven rol almış. 

2015 yılında yapımı tamamlanan ve Tarihi Kentler Birliği tarafından düzenlenen 15’inci Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışmasında Süreklilik Ödülüne değer bulunan Kültür Merkezinde sanat galerileri ve sergi salonlarının yanı sıra, Çocuk Sanat Merkezi, Çocuk Tiyatro Atölyeleri, Çocuk Kütüphanesi, Yetenek Geliştirme Merkezleri,  Kent Arşivi Merkezi, Kent Araştırmaları, Kent Kütüphanesi ve Güzel Sanatlar Atölyesi yer alıyor. 

Başarılı merkezin uygulamalarına ek olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği ve Marmara Üniversitesi işbirliğinde "Yerel Yönetimlerde Çocuk Kütüphaneleri" temasıyla düzenlenen 3. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu da 27-29 Mayıs tarihleri arasında, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde yapıldı. Sempozyumda yerel yönetim kütüphanelerinde bilgi teknolojilerinin kullanımı, mekân özellikleri, okul öncesi dönem, görev yapan kütüphanecilerin yetkinlikleri, nitelikli hizmet sunumu, nitelikli koleksiyon oluşturma, bilgi okuryazarlığı çalışmaları gibi ana başlıklar, konusunun uzmanları tarafından ele alındı. Sunumları yapılan akademik çalışmalar içinde birçok proje de yer aldı. Sempozyumda toplanan pek çok önemli veri toplanarak bir kitapçık halinde Türkiye’de bulunan arşivlerde kullanılmak üzere, yakın zamanda dağıtılacak. Büyükşehir Belediyesi tarafından hizmete açılan Türkiye’ye örnek nitelikteki çocuk kütüphanelerinin ziyaretleri ve iyi uygulama örnekleri de sempozyum süreci içinde katılımcılar tarafından yerinde uygulamalı olarak takip edildi.

Herkes İçin Kütüphane

Merkez bünyesinde bulunan Gaziantep Sanat Merkezi Kütüphanesi ise sürekli yenilenerek dermesini geliştiren bir yapıya sahip. Sanayi, ticaret, turizm, tarih ve özellikle gastronomi alanında totalde 25 bine yakın kitaptan oluşan bu koleksiyon, herkesin kullanımına açık. Kütüphaneden üyelik sistemiyle ödünç almak da mümkün. 

Hacettepe Üniversitesi Teknokent-Teknoloji Transfer Merkezinin girişimiyle ABD’deki Bill ve Melinda Gates Vakfı bünyesindeki Küresel Kütüphaneler işbirliğiyle ve “Yerel Dönüşüm, Küresel Erişim” resmi sloganıyla yürütülen “Herkes İçin Kütüphane” projesi, Gaziantep Sanat Merkezinde başlamış durumda. Projeyle, yerel yönetimlere bağlı kütüphanelerde öncelikle vatandaşların temel bilgisayar ve internet erişimlerine imkân sağlayacak altyapı desteklenerek, internet üzerinden sunulan hizmetlerden yararlanılması, bilgi ve iletişim becerilerinin kazandırılması için gerekli eğitimlerin ücretsiz olarak kamu kütüphanelerince sunulması hedefleniyor. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı içinde hizmet veren Gaziantep Sanat Merkezinde uygulamaya konulan “Herkes İçin Kütüphane” projesiyle, vatandaşlara e-devlet, e-belediye, CV hazırlama, güvenli internet kullanımı eğitimleri verilirken, sınavlara hazırlanan kullanıcılar da açık erişim kaynakları kullanımı hakkında bilgi alabiliyor. Öğrenciler de ders çalışmak, ödünç kitap almak, bilgisayarlarda açık eğitim kaynaklarından görüntülü ders dinlemek üzere kütüphaneden yararlanabiliyor.

Teknolojinin hızlı gelişmesi ve özellikle pandemi süreci, insanların günlük yaşamlarındaki bazı alışkanlıkları da değiştirdi. Kütüphanelere erişimin kısıtlı olduğu süreçte (Haziran 2020) Gaziantep Büyükşehir Belediyesi , “bir tıkla” 22.000 elektronik kitabı (e-kitap) kullanıcıların hizmetine açtı. “Dijital Kütüphane” denilen yeni dünyada kullanıcılar telefon, tablet ve bilgisayarlardan “Gaziantep Okuyor” uygulamasını indirerek veya qrkutuphane.com adresine girerek edebiyat, sanat, sosyal ve sayısal bilimler ile çocuk kitaplarına ücretsiz olarak erişebiliyor. Uygulamada kullanıcılar kendi kitaplıklarını oluşturabiliyor, okuma ve çalışmalarına kaldıkları yerden devam edebiliyor. Ayrıca TÜBİTAK ve Büyükşehir Belediyesi arasında yapılan anlaşma sayesinde TÜBİTAK’ın popüler bilim yayınlarından olan Bilim ve Teknik, Bilim Çocuk ve Meraklı Minik dergilerinin de tüm geçmiş sayılarına yine uygulama üzerinden erişilebiliyor.

Benzer merkezlerin ve kütüphane uygulamalarının yerel yönetimlerde kullanılmaya başlaması ve teknolojiye uyum dönemine geçişin sağlanmasındaki başarıları her geçen gün artmaya devam ediyor.