Tarihi Kentler Birliği
Tarihi Kentler Birliği Nasıl Kuruldu?
Türkiye’de kültürel miras bilinci ve korumacılığın geçmişi 70’li yıllara uzanır. Uzun yıllar aydınlar, akademisyenler ve gönüllü uzmanların özverili çabalarıyla küçük adımlarla gelişen tarihsel çevreyi koruma ve yaşatma çabası, 90’lı yıllardan sonra STK’ların girişimleriyle bir ölçüde ivme kazanmış, bir birikim sağlanmıştır. 2000 yılına girerken Avrupa Konseyi’nin başlattığı “Avrupa Bir Ortak Miras” kampanyası ise bu çabaları tetikleyecek, yaygınlaşmanın yolunu açan gelişmeleri başlatacaktır.
Kampanyanın projelerinden biri de, “tarihi kentler arasında kültürel miras alanında işbirliğinin geliştirilmesini öngören bir birliğin kurulması” olmuştur. 7-8 Ekim 1999 tarihinde Strasbourg kentinde kuruluş toplantısını yapan Avrupa Tarihi Kentler Birliği’ne Türkiye de davet edilir. Toplantıya gözlemci üye olarak katılan Bursa Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Tarihi Kentler Birliği’nin kuruluş çalışmalarını başlatacak ve yürütücülüğünü üstlenecektir. İçişleri Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, ÇEKÜL Vakfı ve Mimarlar Odası’nın katkılarıyla tamamlanan kuruluş aşamasında Dışişleri, Orman ve Milli Eğitim Bakanlıkları ile UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Arkeoloji ve Arkeologlar Derneği ve Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği de TKB’nin yanında yer almıştır. 22 Temmuz 2000’de Bursa’da, 52 tarihi kent belediyesi tarafından kabul edilen birlik tüzüğü ve yayınlanan “Kuruluş Bildirgesi”yle kurulan Tarihi Kentler Birliği, 2001 yılında da Avrupa Tarihi Kentler Birliği’nin 12. üyesi oldu.
Neler gerçekleştirdi?
Kurulduğu günden bu yana Tarihi Kentler Birliği, tarihi kent dokularının ve kentsel-kültürel mirasın korunması amacıyla üye belediyeler arasında işbirliği ve deneyim alışverişi sağladı. Belediyecilik, koruma, kültür, çevre, imar ve tarihi kent konularıyla ilgili bilgi, belge, mevzuat, kaynak ve eğitime dönük çalışmalar yaptı. Eğitim seminerleriyle üyelerinin proje yapma ve uygulama yeteneklerini geliştirdi. Üye aidatlarından sağlanan geliri, hibe programlarıyla yine üyeleri arasında dağıtarak koruma projelerine mali destek sağladı. 2000 yılından sonra gerçekleşen yasal düzenlemelerde aktif bir rol üstlenerek olumlu sonuçlar alınmasında etkili oldu. Tarihi ve kültürel varlıkların onarımına yönelik kaynak yaratılması, yerel yönetimlerin ihtiyaç duyduğu plan ve proje kurulları olan KUDEB’lerin oluşturulmasına yönelik büyük kazanımlara önayak oldu.
Misyon : Yerel yönetimler ile meslek ve sivil toplum örgütlerini bir araya getirerek kentlerimizin tarihsel, kültürel ve doğal dokusunun korunmasını ve tanıtımını sağlamak.
Vizyon : Medeniyetlerin buluşma noktasında yer alan Ülkemizin tarihsel, kültürel ve doğal dokusunu koruyup gelecek nesillere aktarmak.
Somut sonuçlar
Tarihi Kentler Birliği 2000-2004 yılları arasında Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Erdoğan Bilenser, 2004-2011 yılları arasında Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki, 2011-2014 yılları arasında Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Asım Güzelbey ve 2014 yılından itibaren Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz’ın önderliğinde korumanın yerelden başlayarak ülke bütününe ulaşmasının somut bir örneği oldu.
Birlik üyesi kentlerde son yıllarda ortaya konulan somut sonuçlar, Tarihi Kentler Birliği’nin on yılda gerçekleştirdiği değişimi açık bir biçimde gözler önüne seriyor. Yerel yöneticiler artık kentlerine farklı bir gözle bakıyor, kentin tarihi mirasını güncel yaşamın gerekleriyle bağdaştıran bütüncül bir yaklaşım sergiliyorlar, bu anlayışı giderek komşu kentler ve hatta sınır ötesi yerleşmelerle paylaşarak, havza boyutunda kültür öncelikli bir kalkınmanın önünü açmaya çalışıyorlar. Kentlerindeki her türlü somut ve somut olmayan kültür değerlerini koruyarak ve kentlinin yaşamına dahil ederek kent kimliğinin üstündeki perdeyi aralıyorlar. Gaziantep’te, Bursa’da, Konya’da, Alanya’da, Side’de, Ankara’nın Altındağ, Eskişehir’in Odunpazarı ilçelerinde, Ödemiş’in Birgi beldesinde ve daha nice küçüklü büyüklü yerleşmede nitelikli çalışmalar dikkat çekiyor.
Proje destekler, yarışmalar, koruma mevzuatları, yayınlar ve çok daha fazlası için: https://www.tarihikentlerbirligi.org/
