Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi açılıyor

Ödemiş Belediyesi, 2008 yılında Yıldız Otel’in restorasyonuyla TKB Özendirme Yarışması Uygulama Ödülü almıştı. 1927 yılında hizmete açılan ve Ödemiş’in ilk modern binası olan tarihi otel, Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi olarak işlevlendirildi. 25 Şubat Cumartesi günü ise Müze ziyarete açılacak. ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, Küçük Menderes Havza Koordinatörü Emin Başaranbilek, ÇEKÜL Birgi ve Ödemiş gönüllüleri, Küçük Menderes Havzası'ndaki koruma hareketinin devam etmesi için yıllardır yoğun emeklerini sürdürüyor. Havza boyutunda devam eden çalışmalar Ödemiş'te kent müzesinin hazırlanması gibi somut sonuçlara ulaşıyor. Ödemiş Belediye Başkanı Bekir Keskin'in özverili çalışmaları sonucunda hazırlıkları tamamlanan Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi'ni incelemek için geçen aylarda ÇEKÜL uzman heyeti kente bir gezi düzenlemiş ve son hazırlıkları yerinde incelemişti.    

ÖDEMİŞ YILDIZ KENT ARŞİVİ VE MÜZESi

 Müze Müdürü Prof. Dr. Engin Berber'in kaleme aldığı yazı:  

 Cumhuriyet ilan edildiğinde 30 kadar han vardı Ödemiş’te. Mimari bakımdan benzeşen bu hanların çoğu, 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren inşa edilmiş olmalıdır. Mal getirip götüren tüccar, iş arayanlar; tarım ve inşaat sektöründe ücretli çalışanların kaynaşıp konakladığı bu mekânlar; başta komisyoncular olmak üzere, çok sayıda esnafın dükkânına da ev sahipliği yapıyordu.

Daha ziyade sahibinin ismiyle anılan Ödemiş hanlarından biri de, şimdi Emmioğlu Mah, Hacı Sadık Çarşısı, No: 16 adresinde bulunan Keçecizade Hanı’ydı. Havuzlu ve taş döşeli olan avlusunu, revaklı odaların çevrelediği iki katlı ahşap-bağdadi bir yapı olan bu hanın inşa tarihi bilinmiyor. Hanın ismi, sahibinin Ödemiş ile özdeşleşmiş bir zanaat olan, keçecilik işiyle meşgul olduğunu akla getiriyor.

Ödemiş’in Yıldız’ı Oluyor 

Batı kısmı, kuzey-batı köşesi ve avlusu ayakta olan Keçecizade Hanı’nın kuzey cephesi kaldırılarak, Hanın arsası üzerine “Yıldız” isimli bir otel inşa edilmiştir. Doğusu, yakın geçmişte yıkılan Hacı Sadık Hanı’na; kuzeyi ise, hala ayakta bulunan Tuzcu Hanı’na bakan Yıldız Oteli, Ödemiş’in ilk modern yapılarından.

Banisi, 1910 yılında ticaret yapmak amacıyla Ödemiş’e yerleşip, sonradan İzmir’e göçmüş Aksekili Hacı Hüseyin Bey (Serter)’dir. Hacı Hüseyin Bey, Ödemiş’e geldiği zamanlar dostlarının evinde gecelemekten kurtulmak ister. Gayri Müslimlerin İzmir’de işlettiklerine benzer bir otel kurmak için harekete geçer. Planını, Musevi Mimar Mario Efendi’nin çizdiği neo-klasik tarzdaki otel, Doğu cephesindeki giriş kapısı üzerine konulmuş kitabeye göre, 1926 yılında inşa edilmiştir.

Yıldız Oteli, Sanayi-i Nefise Mektebi mezunu olan Mario Efendi’nin, Ödemiş’te imzasını attığı tek bina değil. Şimdi Vakıfbank’ın bulunduğu yerdeki Merkez Oteli ile Türk Hava Kurumu binası da onun eseri.

Mario Efendi’nin kendisini, Türk toplumunun bir parçası hissettiği anlaşılıyor. Yunanlıların İzmir’i işgal etmesi üzerine İspanya’ya göçüp, kurtuluştan sonra İzmir’e dönmüş. İkinci Dünya Savaşı yıllarında, Varlık Vergisi yüzünden bazı arkadaşları Aşkale’ye sürülünce, Yahudilerin Türkiye’deki huzurunun sona erdiğini düşünüp, 1943’te kafasına bir kurşun sıkarak intihar etmiş. İddia o ki, bu yüzden Türk Hava Kurumu binasının bittiğini görememiş.

Yıldız Oteli’nin Özellikleri

 Binanın çatısına, kuzey doğu köşesindeki balkonun üzerine gelecek şekilde, “Yıldız Oteli” ibaresi yazılı dikdörtgen bir mermer blok yerleştirilmiştir. Bu mermer blok, Lâtin kökenli alfabeye geçildikten sonra kaldırılmış olmalıdır. Dış cephesi gülkurusu renkli, bitkisel rölyefleri yaldızlı ve çini süslemeleri bulunan Yıldız Oteli, 1927 yılında hizmete açılmıştır. Otelin uzun bir fenerliği de olan çatısının kiremitleri, Marsilya’dan getirilmişti. Tavanı oldukça yüksek, koridorları siyah-beyaz veya çok renkli taş karo plakalarla kaplanmıştı. Y ve O harflerinin baş ve ayakucu demirlerine işlendiği özel karyolalar, aynalı askılıklar ve mermerli konsollar ile tefriş edilen Yıldız Oteli’nin kuzey doğu köşesinde, dış cephesi çivit mavisi boyanmış bir kahvehane bulunuyordu. Zemini çok renkli taş karo plakalarla dekore edilmiş bu kahvehaneye, iki adet antik görünümlü döküm sütun ayrı bir güzellik katmaktadır.

Hacı Hüseyin Serter, otelin kuzey cephesinde bulunan dükkânlardan birini, sahibi olduğu Akseki Ticaret Bankası’nın Ödemiş Şubesi yapmıştı. Hacı Hüseyin Bey’in ölümünden sonra kızı Hatice Hanım, kendisine miras kalan oteli elinden çıkardı. Ödemiş’e yeni ve konforlu oteller inşa edilince, Yıldız Oteli bekâr odaları şeklinde hizmet vermeye başlamıştı.

Yıldız Oteli’nin inşa edilmesinden sonra, “Hacı Sadık Çarşısı” ismiyle anılan bölge, “Yıldız Çarşısı”; Keçecizade Hanı ise, “Yıldız Hanı” olarak anılmaya başlanmıştır.

Yıldız’a Yakışan Konuklar

Necip Fazıl Kısakürek’in 1927 yılında Paris’te yazdığı “Otel Odaları” şiirinin esin kaynağı, İş Bankası Müfettişi iken kaldığı Yıldız Oteli’ydi. Erken Cumhuriyet döneminde sadece Ödemiş’in değil, Küçük Menderes Havzası’nın en lüks ve bilinen oteli olan Yıldız: Adnan Menderes, Safiye Ayla ve Zeki Müren gibi siyaset ve sanat dünyasının önemli isimlerini ağırlamıştı.

Ödemiş Yıldız’ına Yeniden Kavuşuyor

Ödemiş Belediyesi’nin 2006 yılında kamulaştırdığı Yıldız Hanı ve Oteli’nin, Tarihi Kentler Birliği’nin desteği ile hazırlatılan projeleri, İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulu’nca onaylandı. 2009 yılında restorasyonu tamamlanan Yıldız Hanı ve Oteli’ni belediye, Ödemiş ve Küçük Menderes Havzası’nın geçmişi ve kültürünün tanınması ve tanıtılması amacıyla kent arşivi ve müzesi olarak işlevlendirdi.

Vitraylar ve tasarımı özgün kalem işleriyle süslenen Yıldız Oteli’nin üst katı müze, alt katı ihtisas kütüphanesi ve arşiv; Keçecizade Hanı’nın ayakta olan kısımları ise depo odaları, hediyelik eşya reyonu, süreli tematik sergi odaları ve müze-kahve olarak düzenlendi.

25 Şubat 2012 cumartesi günü ziyarete açılacak. Geçmişimiz ve kültürümüze sahip çıkmak, öğrenmek ve öğretmek için.