Konya TKB Çalıştayına Ev Sahipliği Yaptı

Tarihi Kentler Birliği, 2019 yılı buluşmaları kapsamında planladığı çalıştaylardan 1’incisini 22-23 Şubat tarihlerinde Konya Selçuklu Kültür Merkezinde düzenledi. Konya Büyükşehir Belediyesinin ev sahipliğinde gerçekleştirilen çalıştay, Tarihi Kentler Birliğinin çalışma gündemini yeni fikirlerle besleyecek genç ve güçlü niteliğiyle öne çıktı. ÇEKÜL Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, şehir plancısı A. Faruk Göksu’nun yönetiminde yapılan çalıştaya mimar, inşaat mühendisi, sanat tarihçisi, şehir plancısı ve belediyelerin ilgili alanlarında çalışan uzmanlar katıldı.

Kültürel Mirasın Korunmasında Deneyim Paylaşımı

22 Şubat Cuma günü “Kültürel Mirasın Korunmasında Deneyim Paylaşımı” başlıklı panelle başlayan çalıştay, iki ayrı oturumda yapıldı. İlk oturum, çalışmalarını Metin Sözen Sille Kent Atölyesi bünyesinde yürüten üç ayrı ekibin sunumlarına sahne oldu.
                       
“Kadınlar Pazarı”, “Mimar Muzaffer Caddesi” ve “Koruma Kurulu Bina Çevresi” başlıklı sunumların her biri, Konya’ya dair yeni yaklaşımla, kentin geleneksel izlerini okunur kılmayı önerdi. Moderatörlüğünü A. Faruk Göksu’nun yaptığı sunumlar, izleyicilerin soru cevaplarıyla son buldu.

                                                                                       Metin Keskin - Mustafa Korumaz - Ertuğ Uçar

Panel, 2’inci oturumda Selçuklu Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Dr. Mustafa Korumaz’ın Akşehir, mimar Ertuğ Uçar’ın Sille ile yüksek mimar ve restorasyon uzmanı Metin Keskin’in KUDEB projeleri sunumuyla devam etti.

Kenti farklı bakış açılarıyla ve ayrıntılı olarak ele alan sunumları, TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen’in değerlendirme konuşması izledi.

TKB Konya Çalıştayının resmi açılışı da, sunum ve değerlendirmelerin ardından, aynı salonda yapıldı. Selçuklu Belediye Başkanı Ahmet Pekyatırmacı, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay ve Konya Valisi Cüneyit Orhan Toprak’ın açılış konuşmalarından sonra, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, Anadolu Selçuklu Çağı Mirası ile Büyük Selçuklu Mirası kitaplarını hediye etti. Açılış töreni, Konya ve tarihi periferiyi anlatan fotoğraf sergisinin gezilmesiyle son buldu.

Açılış Konuşmaları

Ahmet Pekyatırmacı

Selçuklu Belediye Başkanı

Tarihi Kentler Birliği, medeniyetlerin buluşma noktasında yer alan, ülkemizin tarihsel, kültürel ve doğal dokusunun korunup gelecek nesillere aktarılması konusunda en önemli görevi üstlenmiş olan kuruluşların başında geliyor. Yerel yönetimlerle meslek gruplarını ve sivil toplum kuruluşlarını biraraya getirerek kentlerimizin tarihi dokusunun gün yüzüne çıkarılmasında bugüne dek sayısız çalışmaya imza atan TKB bize yön vermeye, ışık tutmaya devam ediyor. Kentsel ve kültürel mirasın korunmasında bir köprü vazifesi gören Birliğimiz, önemli bir misyona sahip. Bugün, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Konya’da buluştuk. 2013 yılında Kardeş Şehir projesi kapsamında Saraybosna Mevlevihanesini restore ederek hizmete kazandırdık. Selçuklularda Bilim ve Düşünce Sempozyumu ile alanında uzman akademisyenleri ağırladık; tarihimizin zenginliklerini kayıt altına aldık. Sille Şapeli Müzesi, Gevale Kalesi Arkeolojik Kazısı, Sille Sokak Sağlıklaştırması, İki Yakanın Buluşması Sille Deresi gibi projelerle TKB Özendirme Yarışması kapsamında Süreklilik ve Başarı ödüllerine değer bulunduk. TKB, bize hem ışık verdi hem de çalışmalarımızı değerlendirerek çalışma azmimizi ivmelendirdi. Dileriz, tarihi kentler bu çalıştaydan da olumlu kazanımlarla ayrılacak.  

Uğur İbrahim Altay

Konya Büyükşehir Belediye Başkanı

Tarihi Kentler Birliği tüm belediye başkanları için bir okul. İçimizde hep bir endişe vardı; kültürel mirası korurken doğru adımları atabilir miyiz diye… Tarihi Kentler Birliği, tam bu noktada bizim için önemli bir okul oldu. Bu Birlik ile, korumada doğru adımları atabildiğimizi düşünüyoruz. Selçuklulara payitaht şehir olmuş bir kentteyiz. Sadece mekânlarıyla değil, tarihe iz bırakmış isimleriyle de çok önemli bir kent Konya. Şehirleri inşa edebiliriz ama içindeki ruhu da korumak ve yaşatmak gerekli. Türkiye’deki iki büyük atılımdan biri; TKB’nin kuruluşu ve emlak vergilerinden alınan payın tarihi eserlerin restorasyonlarına ayrılması. Büyükşehir Yasasındaki değişiklikle geçtiğimiz 5 yılda hem merkezde hem de ilçelerimizde pek çok çalışma yaptık ve daha birçok işimiz var. Burada olmak, bu nedenle de oldukça anlamlı, hepiniz hoş geldiniz.

Cüneyit Orhan Toprak

Konya Valisi

Konya, birçok konuda dinamizmin temsilcisi bir kent… Bu kent, sadece tarım yapan, durgun bir kent izlenimi yaratıyor olsa da, sanayide de dinamik, bilim ve teknolojiyle bütünleşmiş 9 organize sanayiye sahip bir kent. Ama bunlardan daha önemlisi, kentin MÖ 8 binlere dayanan Çatalhöyük’ten günümüze uzanan büyük bir kültürel mirasa ev sahipliği yapıyor olmasıdır. Ki bu nitelikli birikimini Anadolu Selçuklu Devletine yaklaşık 200 yıllık başkentlik yaparak da taçlandırmış. Sizleri böylesi zengin bir kentte, uygarlıklar medeniyetinde ağırlamaktan mutluluk duyuyoruz.

Değerlendirme konuşması:

Prof. Dr. Metin Sözen

TKB Danışma Kurulu ve ÇEKÜL Vakfı Başkanı

Tarihi Kentler Birliği, 19’uncu yılına girdi. Bu çalıştay ile seçilmiş, atanmış yöneticilerin yanı sıra, üniversite öğretim üyeleriyle birlikte emek veren; doğru proje, doğru sonuç ve Türkiye’nin bütününü de gören, bütüncül yaklaşım içinde olan büyük bir çalışmanın ilkini Konya’da gerçekleştiriyoruz. ÇEKÜL Yönetim Kurulu üyelerimiz Faruk Göksu ve Metin Keskin devamlı “Konya projeli kent,” diyorlardı. Projeyi düzeyli yapan kent olduğu için, kendini diri tutmaya aday olduğu için bu çalıştayı Konya’da yapıyoruz. Selçuklu başkenti Konya bu bölgenin düğüm noktası olmuş tarih boyunca; bu düğüm içinde bizim gösterebileceğimiz en önemli merkezlerden biri. Çalıştaya şehir plancısı, mimar gibi meslekleri tercih etmiş, kentlerimizi emanet edeceğimiz genç arkadaşlarımızı da davet ettik. Konya ve çevresinden KUDEB’in üyeleri, üniversite öğrencileri, uzmanlar da aramızda. TKB toplantılarına uzmanların katılması çok önemli. O nedenle belediye başkanlarımız gelirken uzmanlarını da toplantılara getirmeli. 2009 yılından bu yana ÇEKÜL Akademi ile İstanbul’da ve alanda 3300 kişiye eğitim verdik. Eğitimlerin sonuçlarını da alanda yapılan uygulamalar sayesinde görüyoruz. Burada gördüğünüz pırıltılı çocuklar, o eğitimlerden geçti. Türkiye’de konuşmak kolay, büyük şeyler söylemek de alkış almak da kolay. Ama kim, nerede, ne zaman eğitimden geçecek ve doğru yerlerde, doğru görevler alacak? İşte bu soru önemli.

Bugün Konya merkezini konuştuk. Kubad Âbâd kazılarını konuştuk. Ama Beyşehir’e, Seydişehir’e de bakmamız gerekiyor. Hepsinin adil şekilde tarihi ve kültürel kimliğinin ortaya çıkması için çaba göstermemiz gerekiyor. Konya, ürettiği projelerle uluslararası boyutta kentini anlatabilecek büyüklüğe ulaşmıştır.

Bugün, Metin Sözen Sille Kent Atölyesi öğrencilerinin sunumlarını izledik. Çocuklarımızla iftihar ediyorum. Demek ki üniversite hocalarımız yerel yönetimin projelendirme alanlarında, beraberlik, destek, yanında durma, fikir üretme veya belge ve bulgu toplama konularında sorumluluğa sahip. Bu demektir ki, Konya kendi kendine her alanda, bilim ve düşüncede büyüklükte buluşmak zorundadırlar. Bu toplantıyı Selçuklu Kongre Merkezi gibi modern bir binada yapıyor olmamız, bir düzeyin işaretidir. Bu kalite, bizi çok mutlu etti.

El Cezeri, 13. yüzyılda “uygulamaya dönüşmeyen bilgi ve bilim, doğru ile yanlış arasında bir yerdedir” diyor. Biliyoruz ki, sorumluluk duygusu hemşerilikle başlar. O yüzden herkes yaşadığı yerin yüzünü yıkamak zorundadır. Doğru ve bilimsel bilgiyi, uzmanlardan destek alarak doğru uygulamak zorundadır.

Konya’nın kültürel miras envanteri hazır. Şimdi sıra ilçelerde… Ayrıca Konya’dan gelip geçmiş, iz bırakmış, varlığıyla onur duyacağımız kimlikleri yani insan envanterini de saptamalıyız. Kentlilik bilincinin devamı için genç kuşakların, kentine değer vermiş, kendini adamış kişileri hatırlaması gerekiyor.

Kentler birbirlerine yaklaşıyor 

23 Şubat Cumartesi sabahı Selçuklu Kongre Merkezinde buluşan katılımcılar, A. Faruk Göksu’nun moderasyonuyla 4 ayrı gruba ayrıldı. Her grubun bir uzman tarafından yönlendirildiği çalışma, 3 ana başlığın spot cümlelerle saptanması prensibiyle ilerledi. Gruplar, komşu kentlerden uzmanları buluşturdu getirdi. Bu ‘karma’ grup çalışması, kentlerin benzer konularda sorunlar yaşadıklarını ortaya koydu. Katılımcılar, çalıştay değerlendirmelerinde bazı noktalarda ortak çalışmalar yürütülmesinin anlamına değindi; çalıştay, komşu kentlerden uzmanları birbirine yaklaştırdı.

Restorasyon uzmanı ve ÇEKÜL Akademi eğitmeni A. Nüvit Bayar, yüksek mimar ve restorasyon uzmanı Y. Metin Keskin, ÇEKÜL Kent Çalışmaları Koordinatörü mimar Alp Arısoy, ÇEKÜL Kent Çalışmaları şehir plancısı Ahmet Onur Altun ve ÇEKÜL Anadolu Araştırmaları Koordinatörü sanat tarihçisi Sena Durmaz’ın kolaylaştırıcı olduğu gruplar, ilk aşamada koruma süreçlerinde proje, uygulama ve iletişim aşamalarında yaşadıkları sorunları tartıştı; bu sorunlar içinden en temel 5 sorun üzerinde uzlaştı ve sözcüler aracığıyla bunları tüm çalıştay katılımcılarıyla paylaştı.

Katılımcılar ikinci aşamada koruma süreçlerindeki deneyimlerini “hikâye”, “finansman”, “işlevlendirme”, “katılım” ve “süreklilik” başlıkları altında birbirleriyle ve diğer gruplarla paylaştı. Bu deneyimler olumlu ve olumsuz olarak sınırlandırılmadı; öne çıkan deneyimler yine sözcüler aracılığıyla ifade edildi.   

Son aşamada ise tüm gruplar, ifade edilmiş sorun ve deneyimlere dayanarak çözüm önerilerini yazdı; yazılan notlar çalıştay raporunda kullanılmak üzere biraraya toplandı. Her bir grupta yaklaşık 10 katılımcının olduğu çalıştay, 70 kişiden oluşan büyük bir halkada herkesin görüş ve önerilerini ilettiği kolektif değerlendirmeyle son buldu.

Çalıştayda;

• Kurumlar arası iletişim eksikliği
• Teknik personelin nitel ve nicel bakımdan yetersizliği,
• Ekonomik sorunlar,
• Projelendirme süreçlerinde doğru koruma yaklaşımlarının benimsenmemesi,
• Siyasi baskılar,
• Mülkiyet problemleri

öne çıkan belli başlı sorunlar olarak göze çarptı. 

TKB Konya Çalıştayı, Prof. Dr. Metin Sözen, Nihat Çiftçi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Emekli Genel Müdürü Yalçın Kurt, üniversitelerin mimarlık, şehir ve bölge planlaması ile sanat tarihi bölümlerinden öğretim üyeleri katıldı; çalıştay süresince bilgi, deneyim ve önerilerini paylaştı. Çalıştay kapsamında Konya Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanı Nurullah Osmanlı ile Konya ÇEKÜL gönüllüsü ve şehir plancısı Fatih Yılmaz, Prof. Dr. Metin Sözen’e Kubadı Âbâd kitabını takdim etti.

TKB Konya Çalıştayı, öğleden sonra yapılan Konya merkez ve Sille gezisiyle son buldu. TKB ve ÇEKÜL heyeti, kent merkezinde bulunan Mevlana Müzesi ile Tarihi Kentler Birliği 2018 Müze Özendirme Yarışmasında Jüri Özel Ödülüne değer bulunan A.R. Koyunoğlu Şehir Müze ve Kütüphanesini ayrıca ziyaret etti.