Kentsel Ölçekte Kültür Odaklı Koruma Stratejileri

Kentsel-kültürel koruma stratejisi olarak canlandırmanın kavram ve süreçleri, canlandırmanın kriterleri ve farklı ölçeklerde uygulamaya yönelik örnekleri inceleyerek katılımcılar için yeni bakış açıları kazandırmayı ve doğru bilinen yanlışları tespit etmeyi amaçlayan “Kültür Odaklı Koruma ve Kentsel Gelişim Stratejileri” eğitimi 17-19 Şubat tarihlerinde Şerifler Yalısında yapıldı. ÇEKÜL Akademi Kentsel Koruma Eğitimleri kapsamında verilen eğitim, mimar Alp Arısoy yönetiminde gerçekleştirdi. Eğitime Beykoz, Beşiktaş, Merzifon belediyeleri ile Ordu ve İzmir Büyükşehir belediyelerinin koruma birimlerinden gelen uzmanlar katıldı.

Yeniden Canlandırma Neden Gereklidir?

Eğitim, ÇEKÜL Vakfı Kent Çalışmaları Koordinatörü Alp Arısoy’un kentsel canlandırma ya da yeniden canlandırmayı gerekli kılan tarihi süreç hakkında bilgiler vermesiyle başladı. Sosyo-ekonomik, kültürel ve fiziksel olarak tarihi kent merkezlerinin çökmesi, yerel kalkınmanın kaybolması, kentlerin kimlik kaybı ve kentlinin yaşam standardının düşmesi gibi pek çok neden, kültür odaklı canlandırma kavramını ortaya çıkarıyor. Kenti bütüncül bir yaklaşımla ele alan, kent kimliğine odaklanan canlandırma stratejisinde, kent merkezli tüm paydaşların katılımı esastır; canlandırma, fiziksel bir uygulama değil, sürecin kendisidir. Alp Arısoy, bu vurgularla birlikte, söz konusunu stratejinin başarılı sonuçlanabilmesi için standart bir reçetenin olmadığını, her kentin farklı dinamikleri ve özgünlükleri bulunduğunu, bu nedenle her kent için farklı müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiğini de belirtti.

Canlandırma Örnekleri

Arısoy, Türkiye’den ve dünyadan verdiği örneklerle sivil, özel ve yerel merkezli canlandırmaların nasıl uygulandığı ve farklı ölçeklerdeki canlandırmalarda hangi parametrelerin rol oynadığını aktardı; kentsel ya da mahalle ölçeğindeki bir canlandırmada bölgesel yıkım ve alanın fiziksel yapısından çok sosyal, ekonomik ve kültürel yapıyı dikkate alarak ilerlemek gerektiğine değindi. Sert müdahaleler (hard urban renewal) yerine yumuşak müdahalelerle (soft urban renewal)  sürecin devam ettirilmesinin sürdürülebilirlik açısından önemli olduğuna dikkat çekti. Danışmanlığını ÇEKÜL Vakfının yaptığı “Merzifon Kültür Odaklı Stratejik Yol Haritası ve Eylem Planı” ve “Kadıköy Yeldeğirmeni Mahalle Yenileme Projesi” örnekleriyle kentsel canlandırmanın iki farklı ölçekte nasıl uygulandığını gösteren Arısoy’un sunumunun ardından, katılımcılar söz alarak, kentlerinde gerçekleştirdikleri ya da gündeme aldıkları koruma projelerini anlattı; kentsel canlandırma süreçlerinin sosyo-kültürel, ekonomik ve fiziksel bağıntılarıyla ilgili bilgiler verdi.

Kenti Kentlilerle Düşünmek

“Kültür Odaklı Koruma ve Kentsel Gelişim Stratejileri”  başlıklı eğitim, özellikle kent/mahalle ölçeğinde canlandırmada sivil inisiyatif öğesinin nasıl devreye sokulacağı, soylulaşma riskine karşı dengenin nasıl sağlanabileceği gibi bilgi ve deneyimleri aktarma yoluyla katılımcılar için işlevsel bir içeriğe sahip. Katılımcılar, eğitim sonunda bu içerikle, “kentsel canlandırma” kavramında fiziksel müdahale algısını aşan; kentin, kentte yaşayanlarla beraber canlandırılmasına dair niteliği de algılayabildiklerini belirtti.