Kentlere Özgü Canlandırma Çalışmaları

ÇEKÜL Akademi, zoom üzerinden sürdürdüğü eğitim programları kapsamında “Kültür Odaklı Koruma ve Kentsel Gelişim Stratejileri” başlıklı eğitimi tamamladı. 31 Mart-2 Nisan tarihleri arasında yapılan eğitim, mimar Alp Arısoy tarafından verildi.

Kültür odaklı kentsel koruma stratejisi olarak “canlandırma” kavram ve süreçleri, kriterleri ve canlandırmanın farklı ölçeklerde nasıl uygulanabileceğini örnekler üzerinden ele alan eğitim, kentsel canlandırmada sivil inisiyatif öğesinin nasıl devreye sokulacağı, soylulaşma riskine karşı hangi parametrelerle dengenin sağlanacağına dair bilgiler içeriyor.

Her eğitimin başında olduğu gibi “Kültür Odaklı Koruma ve Kentsel Gelişim Stratejileri”nde de öncelikli olarak tarihi alt yapı hakkında bilgi verildi: Endüstri devrimiyle birlikte fiziksel, kültürel, sosyo-ekonomik olarak tarihi kent merkezlerinin çökmesi, yerel kalkınmanın kaybolması, kentlerin kimlik kaybı ve kentlilerin yaşam standardının düşmesiyle beliren sorunlar, kültür odaklı canlandırma kavramının tetikleyicileridir. Kültür odaklı kentsel canlandırma stratejisi, kentin bütüncül olarak ele alınmasını, odağa kentin kimliği kavramının yerleştirilmesini, kentli/merkezli tüm paydaşların katılımının sağlanmasını gerekli kılar. Mimar Alp Arısoy, çizdiği bu çerçeveyle canlandırmanın fiziksel bir uygulama olarak belli bir zaman diliminde ve sadece formel değil, yanı sıra, sosyo-kültürel parametreleri de içine alacak şekilde kurgulanması gerektiğini belirtti.

Canlandırmanın bir koruma stratejisi olduğunun altını çizen Arısoy, bu stratejinin başarılı sonuçlanabilmesi için her ölçekte ve kentte standart bir çözümün olmadığını, her kentin farklı dinamikleri ve özgünlükleri bulunduğunu; her kente farklı müdahale yöntemleri gerektiğini vurguladı.

Yeldeğirmeni Mahalle Yenileme Projesi

ÇEKÜL Vakfı öncülüğünde, Alp Arısoy’un da içinde bulunduğu ekip tarafından 2010-2013 yılları arasında yürütülen “Yeldeğirmeni Mahalle Yenileme Projesi”, kentsel canlandırmanın bir metropol mahallesinde nasıl gerçekleşebileceğine önemli bir örnek. İstanbul’un en eski semtlerinden biri olan mahalle, 1980’lerden itibaren dramatik bir çöküntü yaşamaya başladı. 2010’da oluşturulan proje ile bu çöküntünün önüne geçmek üzere mahallenin kamusal niteliğini artırmak ve sivil inisiyatifi tetiklemek hedeflendi. Kurulan mahalle eviyle, mahalle sakinlerinin örgütlendiği ve katılımcı süreçlerle eyleme geçildiği, önemli bir örnek.

Merzifon Canlandırma Projesi

Bir diğer önemli örnek ise, yine danışmanlığını ÇEKÜL Vakfının yürüttüğü, 2014-2017 yıllarına tarihlenen “Merzifon Kültür Odaklı Stratejik Yol Haritası ve Eylem Planı”. Bu, prensipte aynı amaçların bulunduğu ancak araçların farklılık gösterdiği bir uygulama örneği olarak ele alındı.

ÇEKÜL Vakfı 2014-2017 tarihleri arasında Merzifon, Payas, Elbistan, Osmaniye ve Birgi için kültür odaklı stratejik planlar hazırlamış, bu planları referans alan projeler geliştirmiş ve alanda uygulanmasını sağlamıştı. Anadolu kentlerinde kültür odaklı bir  gelecek planlanmasına ilişkin kente özgü modeller geliştirmeyi hedefleyen bu ayrıntılı çalışma hakkında daha fazla bilgiye www.cekulvakfı.org.tr adresindenulaşmak mümkün.