“GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE HARPUT MİMARİSİ” PANELİ YAPILDI

17.06.2009

Elazığ Valiliği, Elazığ Belediyesi, Fırat Üniversitesi, Mimarlar Odası Genel Merkezi, ÇEKÜL Vakfı ve Mimarlar Odası Elazığ Şubesi ile ortaklaşa düzenlenen “Geçmişten Günümüze Harput Mimarisi” konulu panel 5-6 Haziran tarihlerinde yapıldı.

Panelde, dört bin yıllık geçmişiyle önemli bir yerleşim merkezi olan Harput tarihi kentinin, mimari dokusunun öneminin vurgulanması ve ortaya çıkarılması hedeflendi.

Elazığ’da düzenlenen panele, Elazığ Valisi Muammer Erol, Fırat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. A.Feyzi Bingöl, ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen, TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkez Başkanı Bülend Tuna, ÇEKÜL Vakfı Yüksek Danışma Kurulu üyeleri Necdet Sakaoğlu, Oktay Ekinci, Doç Dr. Yusuf Örnek ile ÇEKÜL Elazığ temsilcisi Mustafa Balaban ve çok sayıda bilim adamı katıldı.

Açılış konuşmalarının ardından, “Tarihi Perspektif İçinde Harput” ve “Harput Mimarisinin Koruma Yaşatma Sorunları” başlıklı iki oturum gerçekleştirildi.

Prof. Dr. Nevzat İlhan, Prof. Dr. Ara Altun, tarihçi Necdet Sakaoğlu, Doç. Dr. Aydın Çelik, Doç. Dr. Yusuf Örnek, Doç. Dr. Emre Madran, Yrd. Doç. Dr. Yüksel Arslantaş, Yrd. Doç. Dr. Cevdet Emin Ekinci, Yrd. Doç. Dr. Şahabettin Öztürk sunumlarıyla Harput mimarisine ışık tuttu.

Mimarlar Odası Elazığ Şube Başkanı Mithat Coşkun ise Harput’u şu ifadelerle anlattı: “Asur, Huri, Hitit, Urartu, Pers, Sasani, Roma, Bizans, Emevi, Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Osmanlı olmak üzere Hıristiyanlığın ve Müslümanlığın ayrıca başka inanç ve kültürlerin merkezi olmuş, kendi fiziki yapısını günümüze taşımasa da bu kültürel izleri günümüze taşımayı başarmıştır.

“Tarihi süreçte Harput’a baktığımızda iç ve dış kale, 22 mahalle, 1 saray, 9 adet kilise, 8 adet cami, 11 adet mescit türbe, 5 adet hamam, 16 adet çeşme, 2000 – 3000 adet arası konut, 20.000 nüfus, 1 adet bedesten, 17 adet çarşı ile merkezdeki sokakların dükkanlarla dolu olduğunu, ayrıca Alman, Amerikan, Fransız Misyonerlik okullarının da Harput’ta belli bir süre faaliyetlerine devam ettiklerini bilmekteyiz. 1909 yılında Harput a gelen İngiliz Arkeolog Getrude Bellin dediği gibi şehir mimarisi bir yana, oldukça ilgi çekici sanki bir tepeye inşa edilmiş caddelerinde tekerleksiz trafiği olan Arnavut kaldırımı döşeli, insana huzur veren bir İtalyan şehri; Bundan da anlıyoruz ki Harput 19. asırda bile mimari dokusu ile büyüleyici bir kent.

“Bugün Harput a baktığımızda geçmişten kalan fazla bir iz göremiyoruz. Sadece sivil mimariye ait 9 adet ev ile vakıflara ait 19 adet tescilli yapı bizi karşılıyor. Harput’un yaşadığı bu tarihsel serüveni canlı tutacak tarihsel yapıları, mekânları, tanıdık hale getirecek bir yol bulmamız gerektiğini düşünüyorum. Bu yolun birinci adımı 2004 yılında Mimarlar Odası, şahsım, Gülsan Şirketler Grubu, ÇEKÜL Vakfı Başkanı sayın Prof. Dr. Metin Sözen hocamın destekleri ile Şefik Gül Kültür Evinin restorasyonu ile başlamış oldu. Ayrıca bu süreçte sivil mimariye ait Elazığ Kazım Efendi Sokakta 4, Harput’ ta 7 evin restorasyon projeleri kuruldan çıkartılmış olup restore edilmeyi beklemektedir.

“İkinci adım ise Harput Koruma Amaçlı İmar Planın hazırlatılmasıdır. Bundan sonraki adımların bu panel – forumdan çıkacak görüşler doğrultusunda atılacağına inanmaktayım. Harput’ un yaşatılması ekonomik canlanma ile olacaktır. Bunun için de sosyo – ekonomik gelişmeler: muhafaza ve geliştirme kavramları ile birlikte ele alınmalıdır. Birçok kültürlerin yer aldığı, doğal Arkeolojik sit alanları ve kentsel değerleri ile önem kazanan Harput’un, canlandırılması için yeni yapılacak binaların ve çarşıların tipolojik çalışmalarını yaparak binaların form, biçim özellikleri açıkça ortaya konulmalı ve yeni tasarımlar bu doğrultuda düşünülmelidir.”