Dünyanın Durumu ve Biz Neler Yapabiliriz?
Johan Rockström öncülüğünde bir grup bilim insanının 2009 yılında yayınladığı “Gezegenin Sınırları: İnsanlık İçin Güvenli Alanı Araştırmak” isimli bilimsel makale, gezegenimizde yaşamın sürmesi için 9 kritik eşik belirledi. Bu eşiklerden 5’i henüz hâlâ güvenli sınırlar içindeyken, 4’ü çoktan aşıldı. Bunlar;
1. İklim değişikliği,
2. Biyosfer bütünlüğü ve biyolojik çeşitlilik kaybı,
3. Biojeokimyasal döngüler,
4. Arazi kullanımında yapılan değişiklikler.
Gezegenin eşiklerinin durumu, dünya liderlerine, uluslararası kurumlara, iş dünyasına, sivil topluma ve her kesimden topluluklara ve bireylere hem bir uyarı hem de çağrı niteliğinde:
Harekete Geçin!
“Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelinin (IPCC) 6. Değerlendirme Raporu” da bu çağrıyı güçlendiriyor ve aciliyetini ortaya koyuyor. 60’tan fazla ülkeden 234 önde gelen bilim insanın çalışmalarıyla hazırlanan rapor, iklim değişikliğinin insanların eylemleri sonucunda oluştuğunu net bir biçimde ortaya koyuyor.
Dünyamız sanayi devrimi öncesi döneme göre artık 1,1°C derece daha sıcak! Eğer hemen fosil yakıtlardan kaynaklanan sera gazlarını radikal biçimde azaltmak üzere kararlı bir şekilde harekete geçmezsek, Paris Anlaşmasında yer alan 1,5°C derece ısınma hedefini tutturmak mümkün gözükmüyor!
Rapora göre Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası iklim değişikliğinden en fazla etkilenecek bölgeler arasında yer alıyor; Havzada, ortalama sıcaklığın ve kuraklığın artması, buna bağlı olarak yangınlara elverişli koşulların ortaya çıkması öngörülüyor. Bugün şahit olduğumuz yangınlar, seller ve hortumlar daha sık yaşanacak!
Neler Yapılabilir?
İklim değişikliğinin önlenmesi için hükümetlerden, özel sektöre, sivil toplum kuruluşlarından bireylere kadar herkese iş düşüyor.
• Hükümet seviyesinde atılabilecek en etkili adımlardan biri, Türkiye’nin Paris Anlaşmasını onaylanması.
• Özel sektör ise tedarik zincirlerinden, ürünlerinin ulaştığı tüketicilere kadar, üretim sürecinin her aşamasında iklime ve gezegene olan tüm etkilerinin farkında olmalı; ekolojik ayak izini her aşamada azaltmanın yollarını aramalı.
• Eğitim kurumları: Öğrencilerin yaş seviyesine uygun olacak şekilde, gezegenin içinde bulunduğu durumu öğrencilerle paylaşarak, çözüm yolları üzerine beraber kafa yormalı.
• Eğitim kurumlarının atabileceği bir diğer önemli adım ise; doğaya ve insan olmayan canlılara karşı müfredatta hâkim olan insan-merkezci “kaynak" bakış açısını eleştirel bir gözle değerlendirerek, öğrencilerin, Dünya’yı tüm canlılarla beraber paylaşılan ortak bir yuva olarak görmesini sağlamak.
Birey olarak bizler:
Yerel üreticileri destekle!
• Evimizde, balkonumuzda, bahçemizde yetiştiremediğimiz ürünler için zehirsiz üretim yapan çiftçilerin olduğu gıda kooperatiflerinden gıdamızı temin edebiliriz. Yerel üreticileri destekleyerek aynı zamanda, taşıma kaynaklı sera gazı salımlarını en aza indirebiliriz.
Plastikten uzak dur!
• Plastiklerin hammaddesi petroldür ve sera gazı salımına neden olur. Tek kullanımlık plastikler yerine, uzun ömürlü ve yeniden kullanılabilir ürünler seçmeliyiz.
Toplu taşıma kullan!
• İklim değişikliğine sebep olan sera gazı salımlarını önlemek için, mümkün olan her durumda toplu taşıma araçlarını tercih edebiliriz.
Sadece tüketme, üret!
• Evimizin bahçesinde ya da balkonumuzda sebze, meyve, çiçek yetiştirebiliriz. Bu konuda ÇEKÜL Yayınlarından çıkan Bahçecinin El Kitabı'ndan yardım alabilirsiniz. Kitabı; Bahcecinin_El_Kitabi.pdf adresinden ücretsiz olarak PDF formatında indirebilirsiniz.
Düşün!
• Ekosistemlere yönelik en büyük tehditlerden biri, doğa-dostu olmayan, bilinçsiz ve ihtiyaç fazlası tüketim. Satın almanız gereken bir ürün olduğunda kendinize şu soruları sorun ve mümkün olan her durumda yerel ve en az ambalajlı ürünleri tercih edin:
o Kim üretiyor/yapıyor?
o Nereden geliyor?
o Doğaya nasıl bir etkisi var?
o Tekrar kullanılabilir ya da geri dönüştürülebilir mi?
o Doğa-dostu başka bir alternatifi var mı?
Kaynaklar
• https://www.stockholmresilience.org/research/planetary-boundaries.html
• IPCC. (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Cambridge University Press.
• Yeşil Gazete: https://yesilgazete.org/bugun-yayimlanan-ipcc-6inci-degerlendirme-ozet-raporu-ne-anlama-geliyor-onemi-nedir/
