Yörük Kültüründen Meydanlara Bütüncül Koruma

Yazan: Ahmet Onur Altun - ÇEKÜL Anadolu Araştırmaları Koordinatörü, Şehir Plancısı

TKB üyesi Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, Sındırgı ve Bigadiç belediyelerinin temsilcileri ile ÇEKÜL uzmanları çevrimiçi ÇEKÜL Çarşamba Kent Toplantılarında buluştu. Yeni kurulacak müzelerin ekseninde gerçekleşen buluşma Balıkesir’e bir saha ziyaretinin kapısını açtı.

Mart ayında Balıkesir kent merkezinde incelemelerde bulunan ÇEKÜL Kent Çalışmaları uzmanları Kuvay-i Milliye ve Etnografya Müzesini ziyaret etti;  Zağnospaşa Camisi ve çevresinde yürütülen çalışmaları inceledi. Zağnospaşa Camisi Meydan Projesi kapsamında geniş bir meydan düzenlemesi için caminin çevresindeki niteliksiz yapılar temizleniyor, alanda bulunan Paşa Hamamı ve bazı sivil mimari örneği yapılar da restore ediliyor. Dumlupınar Mahallesinde Saat Kulesinden Zağnospaşa Camisine doğru bağlanan Kazım Özalp Sokakta ise sokak sağlıklaştırma çalışması planlanıyor. Kuvay-i Milliye Müzesi ve Saat Kulesinin başlangıcında bulunduğu aks,  meydana bağlanan ve önemli tarihi yapıları barındıran bir dokuya sahip. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ayrıca bu alanda bir kentsel tasarım rehberi hazırlamayı planlıyor.

Akıncılar Mahallesinde, artık kent merkezinde kalan küçük sanayi alanını da inceleyen uzmanlar planlanan çalışmalarla ilgili bilgi aldı. Büyükşehir Belediyesi, mülkiyet sorunları bulunan alanda, en doğru katılımcı modeli uygulamak için çalışmalarını sürdürüyor.

ÇEKÜL uzmanları Balıkesir merkezin ardından Kışla Müzehan’da Sındırgı Belediye Başkanı Ekrem Yavaş ve Sındırgı Belediyesi çalışanlarıyla bir toplantı ve inceleme gezisine katıldı.  Sındırgı’daki çalışmalar, Büyükşehir Belediyesinin de desteğiyle hayata geçiriliyor. Hisaralan termal turizm bölgesinde yer alan jeopark çalışması da Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle il çapında bir projeye dönüşmüş. Var olan 1200 yatak kapasitesinin artırılması amaçlanıyor.

Somut Olmayan Kültürel Mirasa Bakış

Yörük kültürünün hâkim olduğu Sındırgı’da somut ve somut olmayan kültürel miras ile ilgili çalışmalar da kesintisiz devam ediyor. TRT Belgesel ile birlikte Yağcıbedir halısıyla ilgili İlmek İlmek Hayatı Dokumak isimli bir belgesel çekildi. Aynı şekilde yerel üretimin ve zanaatların desteklenmesi amacıyla 12 zanaatkârla birlikte, kaybolan meslekler üzerine belediye tarafından 12 bölümlük bir belgesel hazırlandı. Belediye “Doğal Şehir” olarak lanse ediliyor ve bu kapsamda Doğal Şehrin Hikâyesi başlıklı bir kitap hazırlanıyor. Kitap için yapılan sözlü tarih çalışmaları sürüyor.

İlçedeki Yörük kültürünün önemli bir parçası da Yağcıbedir halısı. Yörüklerin örf, adet ve geçmişini yansıtan, somut olmayan kültürel mirasın önemli bir parçası. Yağcıbedir halısı, ilçe ve köylerde yaygın olarak dokunmaya devam ediyor. Sındırgı Belediyesi bu önemli halk kültürü mirasını yaşatmak için üretime destek veriyor.

Kadınların iş gücüne katılımını, gelirlerini, becerilerini artırmak amacıyla Sındırgı Belediyesi tarafından 2016 yılında Hanımeli Çarşısı; 2017 yılında Akpınar Yaşam Merkezi; 2020 yılında ise artan faaliyetle birlikte Bereket Versin Sındırgı Kadın Kooperatifi kuruldu. Sıfır atık projeleri, kadınlara yönelik kurslar, unutulmaya yüz tutmuş özgün el işleri, yöresel lezzetlerin de yer aldığı Bereket Versin Kadın Kooperatifi, kadınların sosyal hayata ve istihdama katkı sunmasını hedefliyor. Yakın zamanda kooperatif bünyesinde üretilen ürünlerin internet ortamında satışına başlandı.

Devam eden çarşı inşaatı Akpınar Yaşam Merkezi ve meydan arasında bulunuyor. Sındırgı Millet Kütüphanesi, Yörük kültürünün sergilendiği Yörük çadırı ve Kent Müzesi olarak işlevlendirilmesi planlanan yapı da bu alanda bulunuyor. Bu alan, kent merkezinde birbirini destekleyecek işlevlerle tamamlanarak kentin hayatını daha canlı hale getirecek bir şekilde planlanmış.

Sındırgı ziyaretinin ardından Balıkesir Kent Konseyinde, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Mürsel Sabancı ile bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirildi. Balıkesir’de koruma ve canlandırma çalışmalarının hız kazanması ve giderek daha görünür olması Tarihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL’ün desteğiyle devam edecek.