Yapı Fuarı 2025’te ÇEKÜL Vakfı’ndan Mesaj: Kentler Mimarlıkla Başlar, Birliktelikle Yaşar
Yapı Fuarı – Turkeybuild İstanbul 2025 kapsamında düzenlenen “Şehirleri Tasarlamak İçin Mimarlık Yetmez” başlıklı panel, 18 Nisan’da TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde gerçekleşti. Moderatörlüğünü NOBON Mimarlık kurucusu Cenk Dereli’nin üstlendiği panelde, kentlerin sadece mimarlıkla değil; kültür, doğa, insan ve işbirliği temelli yaklaşımlarla dönüştürülmesi gerektiği vurgulandı.
Panelde konuşmacı olarak yer alan ÇEKÜL Vakfı Genel Sekreteri Ilgın Sözen, İKSV Ortaklaşa Proje Yöneticisi Selen Akçalı ve PDG Mimarlar Project Design Group Kurucu Ortağı Murat Şahin, Türkiye’de sürdürülebilir ve kimlikli şehirler oluşturma yolunda farklı aktörlerin rollerini, deneyimlerini ve yürüttükleri projeleri paylaştılar.
Panelin ilk konuşmacısı ÇEKÜL Vakfı Genel Sekreteri Ilgın Sözen, şehirlerin sadece yapılarla değil, kültürel ve doğal mirasla, insanla birlikte şekillenmesi gerektiğinin altını çizdi. Sözen, “35 yıllık yolculuğumuzda “Doğa ve kültürle varız!” dedik. Anadolu’nun çok katmanlı yapısı bizim zenginliğimizdir. Bu mirası sadece korumakla kalmıyor, yaşayan bir değere dönüştürüyoruz” dedi. Sözen, ÇEKÜL’ün bu yıl devreye aldığı yenilikçi projelere de değinerek, Türkiye’nin görsel ve kültürel hafızasını dijital ortama taşıyan ÇEKÜLGPT ve kültürel rotaları herkes için erişilebilir hale getiren RotaMiras projeleriyle yeni bir dönemin başladığını aktardı.
İKSV Ortaklaşa Proje Yöneticisi Selen Akçalı ise Avrupa Birliği destekli Ortaklaşa Projesi kapsamında Türkiye’nin dört bir yanında belediyeler ve sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirdiklerini, bu işbirliklerinin Merzifon’dan Marmara Adası’na kadar uzandığını belirtti. ÇEKÜL Vakfı’nın bu projelere iştirakçi olarak katılımı, sivil toplumun kentlerin kültürel yaşamındaki etkisini daha da görünür ve güçlü kıldı.
PDG Mimarlar Project Design Group kurucu ortağı Murat Şahin, Anadolu’daki mekânsal hafızanın mimarlıkla ilişkilendirilerek nasıl yaşatılabileceğini Hacı Bektaş’taki projeleri üzerinden anlattı. Şahin, “Kent, taklit değil anlam üzerinden kurulmalı. Mimarlık, o kente ait olmanın yollarını aramalı” dedi.
Panelde öne çıkan ana temalardan biri, farklı aktörlerin birlikte hareket etmesinin gerekliliğiydi. ÇEKÜL Vakfı Genel Sekreteri Ilgın Sözen, “Hiçbir şeyi tek başımıza başaramayız,” diyerek bu yaklaşımı özetledi. Sözen’e göre, şehirlerin kimlikli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşabilmesi ancak kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve yerel toplulukların iş birliğiyle mümkün. ÇEKÜL’ün bu anlayışı, yıllar içinde geliştirdiği pek çok projede somutlaştı. Vakıf, “7 Bölge 7 Kent” çalışmasıyla Türkiye’nin farklı coğrafyalarındaki yerel kültürel mirası korumaya yönelik adımlar attı. “Havza Odaklı Çalışmalar” kapsamında ise belirli bölgelerde (örneğin Kelkit Havzası, Küçük Menderes Havzası, Koramaz Vadisi gibi) yerel yönetimlerle, öğrencilerle ve sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya gelerek gönüllülük temelli ağlar oluşturdu. Bu çalışmalar, sadece koruma değil, aynı zamanda yerel kalkınmayı destekleyen kültürel stratejiler geliştirmeye de katkı sağladı. Ayrıca ÇEKÜL Akademi aracılığıyla 25 yıldır yerel yöneticilere eğitimler vererek, belediyelerin kendi kültürel miraslarını nasıl koruyabilecekleri konusunda bilgi ve donanım kazanmalarını sağladı. Tüm bu birikimin sonucunda, ÇEKÜL’ün öncülüğünde kurulan ve bugün 465 belediyeyi bir araya getiren Tarihi Kentler Birliği de, bu işbirliği modelinin kurumsal düzeye taşındığına dair önemli bir örnek olarak dikkat çekiyor.
Panel, mimarlığın kentsel dönüşümde bir başlangıç olduğunu; esas dönüşümün kültürel hafızayı koruyarak, insanı merkeze alarak ve yerel işbirlikleriyle mümkün olduğunu hatırlattı. ÇEKÜL Vakfı’nın Anadolu’nun çok katmanlı mirasını koruma odaklı stratejik yaklaşımı ve İKSV Ortaklaşa Projesi’nin sivil-toplum-kamu işbirliğini somut örneklerle desteklemesi, panelin temel mesajlarını oluşturdu. Katılımcılar, şehirleri sadece “inşa etmek” değil, anlamak ve yaşatmak gerektiğini vurgularken; bu dönüşümün merkezine insanı, geçmişi ve birlikte üretme gücünü koydu.
Paneli kaçıranlar için etkinliğin tamamını buradan izleyebilirsiniz.
