Turizm Kentlerinde Korumanın Ana Hatları

ÇEKÜL Akademi, Alanda Eğitimler Programının 2’inci dönem çalışmalarına Kuşadası eğitimiyle devam etti. Kuşadası Belediyesinin işbirliğiyle 30 Ekim-1 Kasım tarihlerinde Kuşadası’nda düzenlenen “Kentsel, Tarihi ve Doğal Mirasın Birlikteliği: Kuşadası Örneği” eğitimine Bayraklı, Kadıköy, Muratpaşa, Dinar, Kastamonu, Selçuklu, Arapgir, Pütürge, Sarıyer, Kulu, Rizih ve Yeşilyurt belediyeleri ile Balıkesir, İstanbul ve Adana büyükşehir belediyelerinin KUDEB, fen işleri, kent tarihi ve tanıtım, imar ve şehircilik, etüt proje ve kentsel tasarım birimlerinden uzmanlar katıldı. Eğitimin önemli çıktısı, uzun yıllar kitle turizmi baskısı altında bulunan bir kentin, kitle turizminin yanında sürdürülebilir kültür turizmini nasıl yönetebildiği, tarihi ve kültürel değerleri korumada hangi adımları attığı bilgisinin paylaşılması oldu.

Neolitik Döneme kadar uzanan Kadı Kalesi; önce Bizans, sonra Osmanlı’nın Batı’ya açılan kapısı Güvercinada; kervansaray, kaleler ve surlarla taçlanan Osmanlı izleri; Dilek Yarımadası, kumsalları ve kaplıcalarıyla 1960’lı yıllardan bu yana turizmin odak kentlerinden olan Kuşadası’nda doğal, tarihi ve kültürel kimliği yaşatma kararlılığıyla sürdürülen koruma çalışmaları yerinde inceledi.

Kuşadası Kadı Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. Zeynep Mercangöz, 19 yıldır devam eden kazı çalışmaları hakkında bilgi verdi. 2012 yılında, MS 5. yüzyıla tarihlenen bir kilisenin bulunduğunu ve kilise duvarlarındaki freskoların Tevrat’taki bazı hikâyeleri anlattığını; bunun arkeoloji biliminde ender rastlanan bir örnek olduğunu söyleyerek Kuşadası Belediyesi tarafından yürütülen “Kadıkalesi/Anaia Liman Kalesi ve Anıtsal Kilisenin Ziyarete Açılması Projesi” kapsamındaki çalışmaları anlattı.

 Kuşadası Belediye Başkan Danışmanı ve ÇEKÜL Kuşadası temsilcisi Dr. Ayşe Şerifoğlu ise “Doğal, Tarihi ve Kültürel Değerlerin Korunarak Kullanılmasına Yönelik Projeler; Kuşadası Örneği” başlıklı bir sunum yaptı. Kuşadası Belediyesinin Güney Ege Kalkınma Avrupa Birliği, Yatırım Destek Ofisi ve üniversiteler ile, aralarında ÇEKÜL, TÜRÇEV ve ÇEVKO’nun da bulunduğu sivil toplum örgütleri; yanı sıra özel sektörle yürütülen projeler hakkında bilgi verdi. Güney Ege Kalkınma Ajansı iştiraki ve ÇEKÜL Vakfı destekli “Tarihi Kuşadası Limanı ve Kültürel Rotalar Projesi” ile 7 adet tarihi ve kültürel rota oluşturulduğuna dikkat çeken Şerifoğlu, bu projeyle tarihi Kuşadası evlerinin turizme kazandırılması, yöresel ürünlerin, tarihi ve kültürel değerlerin turizme entegre edilmesinin sağlandığını; Kuşadası genelinde çeşitli kültürel rotaların oluşturulması ve turizmin sürdürülebilirliğinin hedeflendiğini anlattı. Şerifoğlu, bu kapsamda, Kuşadası Belediyesi Ege Mutfakları Evi, Kuşadası Belediyesi Türk Kahvesi Evi, Sevil-Yaşar Altaş Eğitim ve Kültür Merkezi olarak eski eserlerin restore edildiği ve işlevlendirildiğini söyledi.

Kuşadası, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Rölöve-Restorasyon Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencileriyle birlikte gerçekleştirdiği tek yapı koruma projeleri; Güney Ege Kalkınma Ajansı kültür turizminin geliştirilmesine yönelik kooperatif çağrısına KUŞAKK Projesiyle katılımıyla da iyi örnekler arasında yer alıyor. KUŞAKK, kuşaktan kuşağa yaratıcı el sanatları projesi olarak yerelin sınırlarını aşabilen projelerden biri. Kuşadası’ndaki sivil mimariye yansıyan çatı kuşları, kooperatif ürünlerinin simgesi.

Kuşadası eğitiminin son sunumu Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Abdullah Tanrısevdi yaptı. Sürdürülebilir turizm sürecinin hedefleri, yönetimi, turizmin gelişimindeki etkilerini örneklerle anlattı.

Eğitim, 2’inci gün Kadı Kalesi kazı alanı, Oleatrium Zeytin ve Zeytinyağı Tarihi Müzesi ve Değirmen Çiftliği gezileriyle devam etti. Oleatrium Zeytin ve Zeytinyağı Tarihi Müzesi, zeytinin Anadolu ve Akdeniz tarihiyle bağını yansıtmak ve geleceğe miras bırakmak adına 2012 yılında özel müze statüsünde kuruldu.

Alanda Eğitimler Programının ikinci etabını oluşturan Kuşadası eğitimi, son gününde Güvercinada Kalesi ziyareti ve sertifika töreniyle sona buldu.