TKB VAN GÖLÜ BİLDİRGESİ-12 TEMMUZ 2003

Tarihi Kentler Birliği’nin (TKB) 10-13 Temmuz 2003 tarihlerinde Van Belediyesi ile Van Valiliği’nin ev sahipliği ve Van 100. Yıl Üniversitesi uzmanları ile TKB Danışma Kurulu, ÇEKÜL, Mimarlar Odası Van Şubesi ve TKB üyesi belediyelerin bilimsel ve kurumsal katkılarıyla gerçekleştirdiği “Van Buluşması”nın son oturumu olan FORUM’da dile getirilen değerlendirmeler ile tüm oturumlardaki görüş ve önerilerin; “VAN GÖLÜ BİLDİRGESİ”  olarak derlenmesi ve bu buluşmanın genel tespit ve dilekleri olarak ilgili kurum ve kişilere iletilmesi, katılımcıların ortak kararı olarak kabul edilmiştir.

“Geçmişten Geleceğe Yaşama Kültürü” nü sürdürebilmek için, UNESCO ve Avrupa Konseyi kültürel gündemlerine paralel olarak; “Somut Olmayan Miras” temasıyla gerçekleştirilen toplantının sonuçları özetle şöyledir:

ANADOLU KÜLTÜRLERİ, ULUSAL ONURUMUZDUR:

TKB ve toplantı katılımcıları, Anadolu’yu dünyanın en zengin uygarlık coğrafyası yapan ve büyük Atatürk’ün; “5000 yıldır bu topraklardayız” sözüyle birlikte; “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” vurgulamalarına da kaynak oluşturan tüm tarihsel dönemlere ve bu yurtta filiz verip gelişen tüm kültürlere sahip çıkarak kucaklamayı, Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşı ve onurlu vatandaşları olmanın tartışılmaz koşulu kabul etmektedirler.

Van Gölü Havzası da, İ.Ö. 10.000’lere kadar uzanan yerleşim alanlarında, HURRİ, TRANS-KAFKAS, URARTU, ROMA-BİZANS, VASPURANKAN PRENSLİKLERİ, SELÇUKLU, AKKOYUNLU-KARAKOYUNLU ve OSMANLI dönemlerine ait olmak üzere, Hıristiyanlığın,  Müslümanlığın ve tarih içindeki diğer değişik inanç ve kültürlerini de yansıtan, zengin ve köklü bir UYGARLIKLAR HAVZASI olarak,  ulusal onurumuz ve evrensel değerimizdir.

TKB Van Buluşması katılımcıları, aynı zamanda insanlığın ortak mirası olan tüm bu değerleri oluşturan her türlü kültürü ve geçmişe ait tüm yaşanmışlık belgelerini ayrım yapmadan ve aynı içtenlikle sahiplenmeyi ve korumayı, Atatürk’ün “Anadolu uygarlıklarından kök alan çağdaş Cumhuriyet” ilkesini de yaşama geçirmenin öncelikli görevleri arsında görmekte ve savunmaktadır.

KÜLTÜRÜ YARATAN, YAŞAMDIR:

Günümüzde kimlikli kentleşmenin yanı sıra,kimlikli bir ulus olabilmek ve dünya topluluğunda kimlikli değerlerle saygın bir yer alabilmek için giderek daha da önem kazanan ve TKB’nin de kuruluş amaç ve hedeflerini oluşturan “Tarihsel ve Kültürel Miras”ın temelinde, bu zenginliği yaratan ve geliştiren yaşama kültürleri, insani davranışlar, akıl ve düşünce zenginliği ile toplumsal yaşamın tarihsel yasalarını oluşturan gelenekler, müzik, eğlence, beslenme, giyim, dil ve yazı, folklör, yöresel mekan kültürleri ve UNESCO’nun da; “insanlığa ait sözlü ve somut olmayan miras” olarak vurguladığı toplumsal tarihin tüm anı değerleri ile inanç ve sosyal ilişkiler çeşitliliği vardır.

TKB ve Van buluşmasına katılımcıları, “Somut Olmayan Miras” olarak tanımlanan tüm bu değerlerin binlerce yıllık kazanımlar oldukları bilinci içinde, aynı kazanımların geleceğe de esin kaynağı olacak birikimlerini koruma ve çağdaş dünya ile gelecek için değerlendirme hedefinin, ülkemiz  kültürel zenginliğini korumayı amaçlayan  yasalarımızda ve ilgili  kurumların görevleri arasında artık yer alması gerektiğini önemle gündeme getirmektedirler. 

VAN GÖLÜ HAVZASI, EVRENSEL DEĞERİMİZDİR:

Toplantılarda bir kez daha açıklanan ve yukarıda özetlenen uygarlıklar zincirinin  derinliği uzmanlarca belgelenen tüm tarih, kültür, yaşam ve doğa değerleriyle birlikte; her biri geçmişin önemli merkezlerini oluşturmuş Bitlis, Tatvan, Ahlat, Adilcevaz, Erciş, Doğu Beyazıt, Çaldıran, Muradiye, Saray, Özalp, Edremit, Gürpınar, Hoşap, Gevaş, Bahçesaray, Çatak, Başkale, ve Van yerleşimlerini kucaklayan, Van Gölü Havzası’nın geçmişten geleceğe uygarlık ve gelişme kaynaklarının korunması ve sürdürülmesi yönündeki proje ve çabalara ilgili  kurumlar etkin destek vermelidir.

Bu bağlamda, dünyada yalnız Van Gölü ve gölle buluşan akarsularda yaşamını bulan İnci Kefali’nin korunması ile buna yönelik yöresel balıkçılığın ve yerel-toplumsal ekonominin güçlendirilerek gözetilmesi;

100.Yıl Üniversitesi’nde özel bir enstitüsü de kurulan Van Kedisi’nin neslinin korunması ve dünyaya bir “doğal kültür miras” zenginliği olarak tanıtılıp sunulması;

Yine Van yöresine özgü bir uygarlık mirası olan; tarihsel su kanalları “Kehriz”lerin korunması ve değerlendirilmesi için çalışmaların yoğunlaşması,

Ve, bütün bu doğal özgünlüklerle birlikte daha da anlam kazanan, tarih içindeki tüm kültürlerin simgesi ve tanıklıklarını yansıtan anıtsal ve sivil mimari zenginlikler ile eski yerleşme dokularının elde kalabilen tüm örneklerinin, bundan böyle daha fazla eksilmeden ve yıpranmalarına karşı da önlemler alınarak Van Gölü Havzasının kimlik ve kalkınma kaynakları olarak sahiplenilip değerlendirilmesi;

Bu amaca yönelik olarak ise Van Valiliği ile Van Belediyesi’nin ortak çabaları ve 100.Yıl Üniversitesi’nin  bilimsel katkılarının, ilgili tüm yerel kurumlar, sivil kuruluşlar ve merkezi hükümetin etkin işbirliğiyle kalıcı ve ürün verici eylem planlarıyla uygulamalara dönüşmesi, katılımcıların ortak dileğidir.

TKB Van Buluşması- VAN GÖLÜ BİLDİRGESİ Katılımcıları (12.07.2003)

Hikmet Tan-Van Valisi
Şahabettin Özarslaner-Van Belediye Başkanı 
Dr.Bekir Kumbul-Tarihi Kentler Birliği Başkan Yrd., Antalya Belediye Başkanı
Prof. Dr. Metin Sözen-ÇEKÜL Vakfı Başkanı, TKB Danışma Kurulu Başkanı
Kayhan Kavas-İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürü Cengiz Varnatopu-Edirne Belediye Başkanı, TKB Encümen Üyesi
Naif Alibeyoğlu-Kars Belediye Başkanı, TKB Encümen Üyesi
Ahmet Bahçıvan-Şanlıurfa Belediye Başkanı,TKB Encümen Üyesi
Oktay Ekinci-TKB Genel Danışmanı
İris Şengül Şentürk-Antakya Belediye Başkanı, TKB Meclis Başkan Vekili
Prof. Dr. Zahit Ağaoğlu-100.Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam-100.Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Oktay Belli-İÜ Van Bölgesi Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar
Merkezi Müdürü
Doç Dr. Mustafa Sarı-100.Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi
Enver Özkahraman-Sanatçı
Yrd. Doç. Dr. Şahabettin Öztürk-100.Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi
Sönmez Karabulut-Mimarlar Odası Van Şube Başkanı
Mithat Kırayoğlu-TKB Danışma Kurulu Üyesi / ÇEKÜL Vakfı Başkan Vekili
Prof. Dr. Arsın Aydınuraz-UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı
Mehmet Eriş-Ödemiş Belediye Başkanı (Konuşmacı)
Şehmus Nasıroğlu-Midyat Belediye Başkanı (Konuşmacı)
Abdulvahap Kusen-Hasankeyf Belediye Başkanı (Konuşmacı)
Tekin Bayram-Yalvaç Belediye Başkanı (Konuşmacı)
Ahmet Yenihan-Erbaa Beldiye Başkanı (Konuşmacı)
M. Seyhan Duru-Avanos Belediye Başkanı (Konuşmacı)
Dr. Sabri Yetkin-İzmir Kent Arşivi Müdürü
TKB Üyesi Belediye Başkanları
Konuk Valiler
Konuk Kaymakamlar
ÇEKÜL Grubu
TKB Sekreteryası
Tüm Katılımcılar