Sınırda Kırmızı Alarm!
Gezegenimizin sınırlarını, eşiklerini aşıyoruz. Ekosistem ve biyolojik çeşitlilik, insan tehdidi altında. Bunun bir parçası olma. 5 Haziran Dünya Çevre Gününde tüketim alışkanlıklarını çok geç olmadan doğadan yana değiştir!
NELER OLUYOR?
Gezegenimiz, insan varlığından derin bir şekilde etkileniyor. Toplumsal ve ekolojik sistemlerin birbirine olan bağlılığı giderek artıyor. Ekonomi ve toplumlarımız bize iklim, temiz su, gıda gibi varlıklar sunan ekosistemlere bağlı durumda. Bunlar gezegen üzerinde iklim değişikliği, ekosistem kaybı, nüfus artışı - artan eşitsizlik ve kritik ekolojik eşiklerin aşılmasıyla ortaya çıkan bilinmezlikler gibi “Baskı Faktörleri”ni ortaya çıkartıyor.
Bilim insanları, bu baskı faktörlerini de göz önünde bulundurarak “İnsan Çağı”na girdiğimizi söylüyor. İnsan Çağı; yüksek kaynak kullanımıyla gezegenimizin besin ve enerji döngülerini bozduğu, böylece dünyadaki neredeyse tüm ekosistemleri varlığımızla etkilediğimiz jeolojik bir çağ olarak tanımlanıyor ve gezegenin kritik sınırlarına dair “Gezegenin Eşikleri” kavramı öneriliyor.
“Gezegenin Eşikleri”, dünyanın dengesini sağlayan çevresel süreçleri tanımlıyor. Her bir süreç için belirlenen güvenli sınırların ötesine geçmemiz, tehlikeli alana girmemiz anlamına geliyor.
İnsan faaliyetlerinin sonucu olarak 9 eşikten 4 tanesi aşıldı:
1- İklim Değişikliği (eşik aşıldı)
2- Yeni Kimyasallar
3- Stratosferik Ozon İncelmesi
4- Atmosferik Aerosol Yüklemesi
5- Okyanusun Asitlenmesi
6- Biojeokimyasal Döngüler (eşik aşıldı)
7- Tatlı su Kullanımı
8- Arazi Kullanımında Değişiklikler (eşik aşıldı)
9- Biyosfer Bütünlüğü ( eşik aşıldı)
Bu eşiklerden ikisi, iklim değişikliği ve biyosfer bütünlüğü, temel eşikler olarak değerlendiriliyor. Bu temel eşiklerin önemli ölçüde değiştirilmesi, Yer Sisteminin yeni bir duruma geçmesi anlamına geliyor.
Modern toplumlardaki plastik kullanımı ve ortaya çıkan plastik atığın yönetimindeki yetersizlik de Gezegenin Eşikleri kavramı içerinde değerlendiriliyor. Özellikle sulak alanlardaki plastik kirlilik, biyolojik süreçleri birçok seviyede etkiliyor. Bunun ekolojik fonksiyonlar ve topluluklara olan olumsuz etkisinin engellenemeyeceği belirtiliyor. Plastik kirliliğinin temel gezegen eşiklerine -iklim değişikliği ve biyosfer bütünlüğüne- olan etkisi inceleniyor ve okyanuslardaki plastik yoğunluğunun da başlıca bir “Gezegen Eşiği” olarak değerlendirilmesinin gerekliliği tartışılıyor.
Birleşmiş Milletler, 2018 Dünya Çevre Gününün ana temasını “Plastik Atıklar” olarak belirledi. 5 Haziran Dünya Çevre Gününde doğayla eş değil, doğanın içinde ve ona bağlı hatta bağımlı bir varlık olduğumuzu anlamamız çok önemli. Biyosferle yeniden bağ kuralım. Bu yıl plastik kullanımımızı ve ortaya çıkardığımız plastik atık miktarını azaltmak üzerine harekete geçelim!
BM tarafından sunulan, plastik kullanımıyla ilgili birkaç bilgiyi sizinle paylaşmak isteriz
(http://www.un.org/en/events/environmentday/):
- Dünyada her sene 500 milyar adet plastik poşet kullanılıyor
- Son on yılda, son yüzyılın tamamından daha fazla plastik ürettik
- Kullandığımız plastiğin %50'si tek kullanımlık
- Her dakikada 1 milyon plastik şişe satın alıyoruz
- Her sene plastik su şişesi üretimi için 17 milyon varil petrol harcıyoruz
- Yalnızca 2016 senesinde dünyada 480 milyar su şişesi satıldı
- Plastik, ürettiğimiz tüm çöpün %10'unu oluşturuyor
- Her sene ortalama 8 milyon ton plastik atık dünyanın okyanuslarına karışıyor
ÇEKÜL Bilgi Ağacı Gezegenin Eşikleri Eğitim Programı hakkında detaylı bilgi almak için tıklayın.
