“SİNAN’A SAYGI” İSTANBUL, AĞIRNAS VE HALEP’TEYDİ

ÇEKÜL Vakfı’nın 1998 yılından bu yana gönüllüleriyle beraber sürdürdüğü “Sinan’a Saygı” kampanyası, Ağırnas Belediyesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Heykel Bölümü öğrencilerinin katkılarıyla bir dizi etkinlikle devam ediyor.

1 Temmuz 2006 tarihinde Sinan’ın doğduğu kent Ağırnas’ta yapılması planlanan heykel çalışması için Nisan ayından bu yana Sinan eserleri geziliyor. Geziler, yazın bir ay boyunca Ağırnas’ta çalışacak heykel öğrencilerine Mimar Sinan hakkında derinlemesine bilgi aktarıyor. Ayrıca bu geziler yaklaşık üç ay sonra açılması planlanan www.sinanasaygi.com sitesi için de bir altlık oluşturuyor; gezilen tüm yapıların olumlu-olumsuz yanları gezilere katılan heykel, mimarlık öğrencileri ve ÇEKÜL gönüllüleri tarafından not ediliyor, çizimler yapılıyor, raporlaştırılıyor.

15 Nisan 2006 tarihinde başlayan geziler sonucunda İstanbul sınırları içinde beş külliye, iki camii, iki köprü, bir kervansaray, bir türbe, bir çeşme, bir mescit gezildi. Ayrıca Suriye’de Halep kentine gidilerek Sinan’ın yaptığı Hüsreviye ve Adiliye camilerinde incelemeler yapıldı.

Hüsreviye Camii-Halep

İstanbul’da yapılan dört gezi sonucunda, eserlerin güvenliği konusunda olumlu gelişmeler olduğu gözlemlendi. Eskiden başıboş bırakılan eserlerin neredeyse tamamının güvenlik kameraları ve alarm sistemleriyle koruma altına alındığı tespit edildi. Bazı önemli külliyelerde ise güvenlik elemanlarının 24 saat görev yaptığı öğrenildi. Fakat görüştüğümüz görevlilerin büyük bir bölümü, halen bazı Sinan eserlerinde güvenlik eksikliklerinin yaşandığını, bundan dolayı açık olması gereken birçok bölümün kapalı tutulduğunu belirtti.

Süleymaniye Camii güvenlik açısından en iyi durumda olan camilerin başında geliyor.

Bu olumlu gelişmelerin dışında en çok şikayet edilen konu yapılar hakkında bir bilgilendirme panolarının eksikliği. Genel olarak camilerde namaz ve cami içinde nasıl davranılması gerektiğiyle ilgili bilgilendirme panoları var. Ama gezilen yapıların büyük bir bölümünde, -Büyükçekmece’dekileri dışında tutalım- yapının tarihi, banisi, geçirdiği restorasyonlar ve mimarına dair bilgiler eksik. Varolanların da İngilizce çevirileri yapılmamış. Bu durum eserleri gezmek için İstanbul’a gelen yabancı turistleri de zor durumda bırakıyor. Bilgilendirme açısından en iyi durumda olan eserler Büyükçekmece’de bulunuyor. Büyükçekmece Belediyesi’nin girişimleriyle Sinan’ın burada yaptığı kervansaray, mescit, çeşme ve köprünün girişlerine İngilizce ve Türkçe olarak bilgilendirme panoları konulmuş. 

Büyükçekmece'deki Sokullu Mehmed Paşa Çeşmesi önünde yapı hakkında bilgi alanlar

Büyükçekmece Köprüsü ve hemen yanındaki çimento fabrikası

Bir diğer sorun ise camiler dışındaki yapıların ziyaret saatlerinde yaşanılan sıkıntılar. Yapıların yarısından çoğunun girişinde ziyaret saatleri konusunda bir bilgilendirme yok. Başka bir deyişle bu yapıların içinde bir görevli bulabiliyorsanız geziyorsunuz yoksa dışarıdan yapıyı algılamayı çalışıyorsunuz. Ziyaret saatleri yazılmış yapılarda ise bu saatlere uyulmuyor. Örneğin son yıllarda temizlenerek ziyarete açılan Mimar Sinan’ın türbesinin girişinde pazar günleri dışında her gün türbenin açık olduğu belirtiliyor. Ama görevliden aldığımız bilgiye göre türbe salı, çarşamba, cuma ve pazar günleri açık.

Yapılan geziler sonucunda mimari açıdan gözlemlediğimiz en önemli bir problem, Süleymaniye Külliyesi’nin içinde yer alan Darül Hadis Medresesi’ndeydi. Geçtiğimiz aylarda bir vakfa tahsis edilen medresenin, daha evvel kurşunları eksik olan çatısında kurşunlar tamamlanmış ve çatıdan gelen suyun yapıya verdiği zarar engellenmiş. Bu olumlu bir gelişme fakat medrese içinde prefabrik bir yapı için temel yapılmış. Hali hazırda bulunan baraka da Süleymaniye Camii ile neredeyse aynı kotta bulunan medresede görsel bir rahatsızlık oluşturuyor. Bütün bunların yanında revakların plastik malzemeden yapılmış pencere sistemleriyle kapatılması da kabul edilebilir gibi değil.

Süleymaniye Külliyesi içinde yer alan Darül Hadis Medresesi'ndeki baraka ve yeni temel

Bütün bu sorunların ve olumlu gelişmelerin anında izlenebileceği www.sinanasaygı.com sitesinin altyapı çalışmaları büyük bir hızla ilerliyor. Etkileşimli bir veritabanının olacağı sitede, isteyen herkes gezdiği yapılar hakkında edindiği izlenimleri yollayabilecek.

Sinan’a Saygı gezilerinin mayıs ayı programında Edirne ve Sofya var. 

Piyalepaşa Camii’nin restorasyon devam ediyor. Kubbenin oturduğu duvarın sıvalarının soyulmasının ardından Selçuklu ve Bizans döneminde de kubbeyi hafifletmek için duvar içine yerleştirilen testilerin ağızları görülüyor. Kubbede testi kullanımını Havsa'da bulunan Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi'nin, günümüzde çok kötü durumda olan hamamında da izlemek mümkün.

Büyükçekmece'deki Sokullu Mehmed Paşa Mescidi'nin müezzini Sinan 16. yüzyılda tasarladığı minareye çıkarak ezan okuyor.