KELKIT PLATFORMU DANISMA KURULU'NDAN NOTLAR
24 Aralık 2003 toplantısında, Danışma Kurulu üyelerinin değerlendirmelerinden notlar...
Prof. Dr. Uçkun Geray
Olayların başında zihniyet değişikliği gelir ve bu olgunlaşır. Beldeler şimdi beraber çalışmanın önemini anlamışlar ve Kelkit’in havza bütünlüğünde çözülmesi 
gereken bir problem olduğu anlaşılmış. Havza yönetimi mantığı içinde 3 nokta önemli: Protokol yapma, proje birliği, havza yönetim otoritesi oluşturmak.
Havza yönetimi için neler yapmalıyız? O makineyi icat etmek gerekiyor. O makineyi icat etmek demek anayasayı değiştirmektir. Bazı projeler protokolla kurulduğu için çöpe atılmıştır. Çünkü kaynak akışı bitmiştir.
Fazla yayılmayın taktiğini vermeye çalıştım. Ne kadar yapabiliyoruz meselesi çok önemli. Hiçbir iş yapmadan, hazırlanıyoruz bahanesini öne süremezsiniz. Katılımcılığı sağlayacak mahiyette albenisi olan yatırımları yapmak gerekir. Fazla açılım gördüm. Bu kadar para yeter mi, insan yeter mi?
Kelkit Havzası’nın kendi içinde mütâlaa edilebilir en önemli bölgelerden bir tanesi olduğunu söyledik. En az el değmiş bölgelerden bir tanesi. Havzaya strateji vermek istiyorsak işlev vereceğiz. Referans noktalarımızı çizeceğiz. İşlev verirseniz stratejiniz vardır. Kelkit’in stratejisi olsun istiyoruz. Sayın valilerimizin birbiriyle çelişen sözleri var. Ama ilkeler belirlendiğinde bu çelişkiler giderilir.
Bunun için Doğal kaynak yönetimi denen disiplin gerek; sıraya koymak, kabul etmek-reddetmek, çok boyutlu olarak değerlendirmek... Çok boyutlu proje değerlendirme konusunda bizim tecrübelerimiz var.
Organik tarım bir tarla ölçeğinde olabilir. En önemli niteliği havza ölçeğinde yapmamızdır. İzmir, Manisa, Adana’da yapılıyor ancak Türkiye’de teknoloji ve sertifikasyon açısından bir darboğaz var.
“Devletten beklentilerimiz olmasın” ifadesi. Böyle birşey olmayacak. Hem kendimizi ıslah etmek he de devleti rasyonalize etmek gibi bir durum var.
Ceviz! Dikkat edin, cevizinizi çalabilirler, üretebilirler ve tekrar size satabilirler. Organik tarım potansiyelini ileri boyuta götürmek istiyorsanız çalmalarına engel olmak gerekir. Batının zihniyeti paradır. Strateji oluşturmadan adım atmayalım. Havza yönetim kurulu teşkil edelim, Danışma kurulu teşkil edelim.
26 bölgede Bölge Kalkınma Ajansları kurulacak. Kanun çıkarsa 26 DSİ bölgesi su havzası ve Bölge Kalkınma Ajansı ilan edilecek ve kamu tüzel kişiliğine sahip olacak. Bunlar borçlanabilecek...
“Kelkit’i koruyalım ve arıtalım” önerisi çok güzel. Suyun korunması ve arıtılması kadar önemli olan kültür ve peyzaj değerlerini koruma olmalıdır.
Zekeriya Yıldırım
Vizyon belli, misyon belli. Kapsam geniş tutulmuş, şimdi konuyu daraltmak lazım. Örgütlenmemizi yeniden gözden geçirmek. 2 misyon var: 1. misyon: Doğayı korumak ana misyon. Çevreye dönük sosyal bir proje olarak görünüyorsa da, gerisinde yatan bir gerçek var. Kelkit Vadisi’ne birlikte sahip çıkabilmek ve bunu ölçek ekonomisiyle gerçekleştirmek. Yani gerisinde böyle bir ekonomik gerekçe mevcut. Kamu tüzel kişiliği de oluşturulmuş. 2. misyon: Birliğin de destek olacağı ekonomi ile kalkınma misyonu.
1) Asli işlev – nasıl yapılır, projelendirme lazım.
2) Bunun için bizim teknik olarak teşvik etmek, örnek yaratmak gibi misyonlarımız olmalı.
Öncelikle; tarım, tarımsal sanayi ve turizm. Bu işi özel girişimciliği teşvik ederek yapmak lazım. Girişimci eliyle yapmak lazım ve köylüden başlamak lazım. Burada bazı örnekler de var. Organik hayvancılık projesi en güzel örnek. Çiftçi ailesini girişimci yapmanın söylemesi kolay. Teknik ve finansman sistemi lazım. Mikrofinans gelişiyor – yeni girişimciliğe geçen ailelere katkıda bulunmak. Kendi imkanlarıyla girişen çiftçiye pazarlamada da yardımcı olmak lazım. Teknoloji ve girdi desteğiyle ürettiği malı pazarlayabilecek bir mekanizma (şirket, koop...) olması lazım.
Bölgesel kalkınma ajanslarının doğusu enteresan. Bölgesel kalkınma ajansına dönüştürülmesi için çaba harcanması lazım.
Proje kurulları kurulması lazım.
Ekonomik kalkınmayı harekete geçirmek için özel şirketlerin girişimcilerle paralel çalışması lazım. Karlılık amacını gözönünde tutan şirketlere girmek gerekiyor.
Kelkit tanıtımını çiftçilere, onların anlayacağı dil ile anlatmamız lazım.Tanıtımın önemine değinildi ama Kelkit Platformu bu konuda hayli başarılı. İstiklal'deki yürüyüş bunun göstergesi oldu. Ama asıl tanıtımı çiftçilere, yapmak, yani üretecegimiz projeleri onların anlayacagı dilde anlatmak lazım. Onlar anlarsa katkılarını alabiliriz, en çok onların katkısına ihtiyacımız var.
Bundan böyle elimden gelen katkıyı sağlayacağımı bildirir teşekkür ederim.
Oktay Ekinci
Herkesi başarı duygularımla selamlıyorum. Ben şunu yapalım bunu yapalım gibi tavsiyelerde bulunamayacağım çünkü, Kelkit platformu somut bir projedir, çünkü bu birliktelik kendi başına bir başarıdır, tüm güçlerin haydi hep beraber havza boyutunda koruyalım ve ekonomimizi kalkındıralım demesi büyük bir başarıdır. Bunun Türkiye’ye örnek olması için neler yapabileceğimizin konuşulması gerekir. Türkiye’de tarihte başka bir örnek var mı? Bu konuda bir kaynağımız var mı? Bilimin temeli deneyimlerden esinlenmektir. Bilim tarihinde en önemli anlar deneyimlerin ilk kez yaşandığı anlardır. Bugün konuşan valilerimiz bundan önce hangi böyle bir platformun içerisinde bulundular ki? Bu onlar içinde ilktir. Öneriler azaldığı bütünleştiği zaman Kelkit platformu karakterini oturtmuş olacaktır. Cumhuriyet döneminde örneği olmayan bu hareketin en önemli kazanımı, kararlılığıdır.
Türkiye reform sözcüğünü sever, hep bir şeylerde reform yapmaya çalışıyoruz, yeni bir yasa yapmanın bile adı reform oldu. Ben kendi adıma Kelkit Platformu'nun bir reform hareketinin başlangıcı olduğunu düşünüyorum. Bu anlamda hükümetin gündeminde olan bazı yasalara da ışık tutmasını bekliyorum.
Mesela yerel yönetimler reformunu düzenleyen değerli yetkililer, acaba Kelkit platformunu izleyerek bunu hazırlasalar daha doğru olmaz mı? Harekete geçen bir süreci yasaya uygulasalar... Ne diyor Kelkit Platformu:
a. havza boyutunda ortak sorumluluk
b. mevcut yetkilerle planlama ve koordinasyon
c. yerel dinamiklerin eş güdüm içinde sürdürülmesi, koordine edilmesi; önceliklerin ortak akıulla belirlenmesi, çevre ve kültür konusunda yerel insiyatiflerin harekete geçmeden yerel yön lerin harakete geçmesidir
d. kalkınmada çeşitlilik
e. değerlerin, geleneklerin ekonomiye kazandırılması, -her ulusal yasa yerel kimliklere dayanmak zorundadır.-
f. Katılımcı demokrasi
g. Açıklık ve şeffaflık
h. Belediye sınırlarının genişletilmesi, önemli olan sınırlar içindeki yerel yetkilerin eşgüdümle kullanılmasıdır.
Mesela kamu yönetimi reformu; Kelkit Platformunu örnek almalıdır. Çünkü bu girişimin amacı ne ülkeyi satmak ne bölmek ne AB ye öykünmektir, topyekün hep beraber kalkınmaktır.
Koruma mevzuatında yapılmak istenen değişikliklerde de Platform önemlidir. Çünkü bu değişikliklerde doğal değerleri ve kültürel değerleri birbirinden ayrıma eğilimi vardır. Bunların ayrılmaması gerekliliğini, bunların birbirinden ayrılamayacağını, yasa koyuculara anlatmalıdır bu Platform.
Keza eğitim reformu; 8 yıl olmasından ayrı, hemşehrilik, doğal değerlerin kültürel değerlerin yeniden müfredata oturtulması gereklidir.
Ben bunların yasa koyuculara örnek olması gerektiğini düşünüyorum. Eğer yasa koyucular bunu dikkate almazsa Kelkit Platformu'nun bunları yasa koyuculara anlatmasını dileyerek teşekkür ediyorum.
Osman Arolat
Bu birliktelik çok önemli; ortak aklın korunmasında özel bir birliktelik bu. Bu ortak aklın şekli öğleden önce belirlendi ortaya kondu. Temiz toprak temiz su, temiz çevre, ve korunan bir tarihi çevre. Bunun için önümüzdeki engellerin tek tek ortadan kaldırılması gerekiyor şimdi.Bu konuda ihtiyacımız olan şey, öncelikle bölgenin envanterinin ortaya çıkarılması. Kirleticilerin tamamen belirlenmesi. Havzada iş birliği başlamış durumda. Bunun süreklilik taşıması için gereken, bu işbirliğinin yaratıcı katma değerinin algılanır olması. Hatta önceden hesaplanır olması gelişmeye sebep olacaktır. Öte yandan bir çifçinin sağladığı katma değer sanayicinin sağladığının 5 katı. Bu durumda topraktaki verimi artırmanın nasıl olması gerektiğini anlamız gerekiyor. Gümüşhane Valisi'nin sabahki rakamları ortaya koyuyor yeni kalkınma unsurlarını gösteriyor. Anlaşılabilir, sürdürülebilir, yapılabilir olmak çok önemli. Buradaki projelerin bölgeye yayılması çok önemli bir unsur. Sanayi ve tarımın katma değerlerini eşit hale getirmemiz gerekiyor. Buradaki başka bir unsur da farklı ürün sahibi olmak, bunun geri dönüşü her zaman daha yüksektir. Bah yaprağı, Şebin cevizi gibi üretimleri daha önemli yapmak pazarda bizi daha ileri götürecektir.
Burada eksikliğini çektiğimiz bir Bilgi Merkezi projesini geliştirmemiz gerekiyor. Bizim yaptıklarımızla sınırlı kalmayıp, başka örnekleri incelemek için başkalarının neler yaptığını da çok iyi incelememiz gerekiyor. Ülkemizde de bakmamız gereken projeler var. Mesela Hasan Ünal’ın projesi, eski bir millet vekili, şimdi tohum ve fide yetiştiriyor. Almanyadaki hal mafyasının %60’nın Türk olması bizim pazardaki şansımızı da artırıyor
Proje dostlarımızı sürekli bilgilendirme görevimiz olmalı bunu da Bilgi Merkezimize aktarmamız gerekli. Bununla ancak tüm bileşenlere ulaşacağız.
Göz en iyi tanıkltır. Tüm yaptıklarımız göz önünde olduğu sürece biz en iyi örnek olacağız.
(Bu sırada toplantıdan ayrılmak zorunda kalan Gümüşhane Valisi gitmeden tüm valilere ÇEKÜL'ün 77 m2 toprak plaketleri armağan ediliyor. )
Metin Sözen: Herkesin 77 m2 has vatan toprağı var artık!
Ahmet Eren: iş adamı (sanayici) söz alıyor: Tüm valiler buradayken bölgede ilk ne ile başlayacağımızı kesinleştirin öyle gidin!
Erzincan Valisi: Reşadiye'de toprak kaymasının sebebi ağaçların kesilmesi. Biz keçi sürülerinin dağlara gelmesini engelleyerek ve halı üretimi konusuna önem vererek...
Ahmet Eren: Zehirli su içiyoruz, kirliliğin ilk kaynağı neredeyse arıtmaya ordan başlamalıyız. Baraj yaparken etüd yapmalıyız. Kelkit Platformu'nun başlangıcı da bu olmalı.
Gümüşhane Valisi: Diğer valilerin de ortak önerisi Kelkit çayı ırmağı ve akarının temizlenmesidir. Tüm illerin temizlik işine girişmesi temel hedefimiz. Temel Amaç Kelkit akarının temizlenmesidir. Sonuç: bir sinerji üretmek, eylem planı çerçevesinde kamu, yerel, sivil, özel herkesi bu ortaklığa davet etmektir!
(Gümüşhane Valisi Hasan Basri Güzeloğlu salondan alkışlarla ayrılıyor)
Metin Sözen: Güneşin doğduğu ve battığı yerde temizlik yapılması ve çevresindeki tüm alanın toprakların temizlenmesi. Bazı modeller geliştirerek moral değerlerlerimizi geliştirmek. Suyun kirlenmesi, toprağın kirlenmesi Kelkit Platformu'nun başlıca gündemidir. Eylemde yaşlı kadın çocuk demeden herkesin ortak edilmesi, eğitimden geçirilmesi gerekir. Önceliklerimizi yitirmeden varlık nedenimizi gücümüz doğrultusunda korumaktur. Bu Platform, bir somut ortaklıklar alanıdır. Buradan çıkacak sonuç bir yasal düzenlemeye dönüşmelidir. Devletin doğru kullanılmayan kaynaklarını ortak bir başarıya çevirmek konusunda çalışıyorlar. Tüm kentlerdekiler göç ettikleri topraklardaki değerleri kaybetmemek için şimdi bir iletişim ağına girmişlerdir...
Prof. Dr. Selçuk Erez
Yaptığınız iş çok önemli!
Osmanlı medeniyetinin simgesi nedir? Osmanlı Medeniyeti bir organizasyon başarısı simgesidir. Büyük bir orduyu organize etmiş heryere taşımıştır. Biz organizasyon da başarısızız. Organizasyonda hala halkın gereğince motive edilmesi konusunda eksiğiz.
Rusya'nın Kaliningrad'ında Alman'lardan kalma her şey yok edilmiş. Şu anda turiste gösterilecek hiçbirşeyleri yok içler acısı bir durumdalar, Estonya ise eski eserlerini yıkmamış ve turizmden nasıl kazanıyor.
Tuna Nehri'nin temizliği konusunda üzerinde durulan en önemli konu nehir taşmasın diye etrafına yapılan beton kanallar. Aynı şey Kelkit'te de var. Pis suları Kelkit'e boşaltmayalım değil yani önemli olan. Çünkü nehri en çok temizleyen şey nehrin taşması ve taşan suyun topraktan süzülerek tekrar geri dönmesi imiş. Dolayısıyla nehir çevreciliğinden haberdar insanlara bir proje hazırlatmak lazım bu durumda.
Bilge Erengül
Şimdi size 2 dakika içinde burada bir bomba patlayacak dersem ne yaparsınız?
(Herkes birşey söylüyor)
Rasyonel davranış kaçmak olurdu, kaçmaktaki belirleyici öğe akıl ve hızdır. 10 yıl önceki dünyaya bakınca buna benzeyen bir resim yok.
Bundan 10 yıl önce 25 yaşındaki adam 55 yaşndaki adamı yönetebiliyor muydu?
Cep telefonu var mıydı?
Internet var mıydı?
Bu durumda önümüzdeki 10 yılda neler olacağı konusunda çok ciddi bir vizyona ihtiyacımız var. Sayılan her şey çok önemliydi, ancak yapılanmış bir yönetime ihtiyacımız var. Vizyonel otokrasi denen bir sisteme ihtiyacımız var. Bizim yapmamız gereken şey otokratik liderliği içimize sindirmek. Katılımcı liderlik çok önemli ama bu bir süreçtir, bilgi gerek, yapılanmış liderlikle lider işe başlar, öğretir ve yavaş yavaş geri çekilir. Bugün takım çalışması ve katılımcı liderlik değil, vizyonel liderliğe ihtiyacımız var. Bu ne demek; yeni resimlere, muhtelif senaryolara bakmak lazım. En küçük bir kıpırtıda, çekmeceden çıkacak yedek planı biliyor olmamız lazım. O zaman bu işlerden anlayan kişilerin olayları takvimleyip, dünyadaki trendleri ortaya döküp yarının senaryolarını ortaya koyması lazım. Yarının senaryoları ile bugünün olanaklarını eşleştirmek gerek. Bu önceliklerimizle birleştirilmelidir. Yörenin ihtiyaçlarının gerçekleştirilmesinde çevre buna ne kadar izin veriyor, çevre incelenerek karar verilmeli. Çevreden kopuk olarak ne yapsak derken dünyadan kopuk olarak projelerimizi yapıyoruz. GAP'ta da aynı şeyi yaptık.
Mesela geçenlerde Nouvelle Observator adlı bir Fransız dergisini karıştırırken ne gördüm biliyor musunuz? Türkiye'yi dünya fındık üreticisi konumundan indiriyorlar. Province bölgesinde bir köyde Fransızlar fındık üretmeye başlamışlar. Bundan önce Karadeniz'e bir ekip yollanmış, Türk fındıkçılığı hakkında tüm bilgiler toplanmış, dönülmüş, o köye işe başlanmış. Bugün dünya fındık üretiminin %30'unu o köy karşılıyor. Hedefleri tümünü karşılayıp, dünya birinicisi olmak...
Çevreyi en iyi tanıyacak bir mekanizmayı yaratmak lazım. Yaratıcı tahribat yapmak lazım. Yeni dünyayı eski değerlerimizle kurmak mümkün değil, tüm dünya geçmişi nasıl kültür tarihini hoş bir içerik olarak rafa kaldırırız deyip yarının davranışlarını belirleyip ona göre hareket etmeye bakıyor. Geçmişteki geleneklere nasıl bağlı kalacağızı düşünerek bugünkü kuşağın kültürüne nasıl adapte edileceğizi bulamıyoruz. Bizim şimdi geleceğe bakmamız, gelecek için vizyon yaratmamız lazım.
Faruk Göksu
Konuşmamı iki ana tablo üzerinde sunacağım:
1) Kelkit Havza Programı
- Havza ölçeğinde Kelkit Platformu oluşturulmuş.
- Kırsal ve kentsel alan ölçeğinde stratejiler üretmemiz gerekiyor. Örgütlenmemiz yerel ölçekte olmalı. Proje karar kurulları oluşturmamız gerekiyor.
- Yerel ölçek.
2) İnce, uzun bir yola başladık. Kent havzası kalkınma programına giden yol. Makro ölçekte ortak programı oluşturmamız gerekiyor. 4 ana yol var:
- Doğal mirası koruma
- Kültürel mirası koruma
- Ekonomik kalkınma
- Sağlıklı, güvenli yerleşmeler (Kelkit Çayı Kuzey Anadolu fay hattıyla örtüşüyor.
2004 yılı içinde geleceğe dönük yeni planlama yapacaksak stratejilerini ortaya koymalıyız. Stratejiler uzun dönemli olmalı. Ulusal ve uluslararası fonları devreye sokmamız gerekiyor.
2004-2024 – Vizyonu koyup buraya nasıl ulaşacağımızı tartışmamız gerekiyor. Vizyonu koymamızın nedeni büyük yatırım programları.
Kelkit Platformu olarak bireysel çıkarla toplumsal çıkarın dengelenmesi gerekiyor.
2 şema üzerinde vermek istediğim mesaj; proje senaryosu oluşturmalıyız, bu senaryoyu projeden etkilenen grupların katılımıyla tartışmalıyız, ortak vizyon, planlama.
Metin Sözen
Kelkit Platformu hangi aşamada kiminle el sıkışacağını bilmek zorundadır. Bunu başarmış görünüyoruz. Faruk Göksu gibi çeşitli ölçeklerde proje yapan dinamik güçler doğal ve kültürel varlıkların korunmasında katkıda bulunuyorlar. Kültürel turizm, geleneğin dinamiklerinin ve doğrularının kesilmesi değil, geliştirilmesi, büyütülmesidir. Devletin reform sözcüğü altında yapamadığı noktalardan bir tanesi bu dinamikleri ve güçleri yok saymasıdır. GAP’ta yaptığımız zaman, enerji, umut kaybını burada yaşamak istemiyoruz. Şimdi sözü Bilgi ve İletişim Teknolojileri Danışma Grubu adına Avniye Tansuğ'a vereceğim.
Avniye Tansuğ
(Grubun diğer üyesi Türkiye Bilişim Vakfı Projeler Koordinatörü Tuncer Üney'in Rapor'unu başkanlığa sunuyor ve sunumuna Gümüşhane, Sivas, Tokat, Giresun valiliklerinin web sitelerinden örnekler vererek başlıyor.)
Gümüşhane valiliğinin web sitesi cıvıl cıvıl ve etkileşimli. Siteye vatandaşların yolladığı mesajlar arasında Kelkit Platformu'nun dikkatle izlendiğine dair olanları da var. Bu resimde de Gümüşhane Kent Müzesini görüyorsunuz. Sivas Valiliğinin sitesinde ÇEKÜL ile işbiriliği içinde yürütülen projeler tıklandığında Metin Keskin'in şu muhteşem afişi çıkıyor: Kültür Kenti Sivas.
Dün ÇEKÜL'de yaptığımız toplantıda da konuştuk. Kelkit Platformu’nu birkaç açıdan web’e taşıyıp yöresel ürünlerin internet üzerinden satışı.
Bu da Kilimwomen örneği. www.kilimwomen.com Kapadokya’daki iki kız hem yöreyi hem de kilim sanatlarını anlatıyorlar. Web-cam ile ürettikleri kilimi alıcısına gösterip, alıcının isteğine göre ürünü özelleştirebiliyorlar. Amerika’nın önde gelen tekstil mağazalarına kilim veriyorlar. Basit İngilizceyle yöreyi de anlatıyorlar.
Şimdi kısaca E-Avrupa projesinden de sözedelim, Kelkit'i Türkiye'den, Türkiye'yi Avrupa ve dünyadan soyutlayamayız.
“e-europe” projesinin 3 temel hedefi var:
1) İnternet erişimini hızlı ve ucuz hale getirmek
2) Araştırmacı, öğrenciye kolay erişim sağlamak
3) Güvenli ağlar
Alt başlıklar:
- e-ticaret
- on-line hükümet
- on-line sağlık
- Avrupa içeriği
- Akıllı ulaştırma sistemleri
- Çevre on-line
Alt başlıklar “e-Avrupa+” projesiyle bize de taşınmış durumda. Bu proje ve bununla ilgili diğerleri “bilgi okur-yazarlığı” kavramına odaklanmamızı gerektiriyor.
- Bilgiyi etkin bir biçimde ve beceriyle bulabilmek
- İçeriğe eleştirel yaklaşıp geliştirebilmek
- Bunları yaparken başkalarıyla işbirliği yapabilmek
Sonuçta Kelkit Platformu Stratejisi
- Organik tarım
- Kültürel turizm
- Teknoloji (bilgi üretme ve işleme) üzerine kurulu olmalıdır. Teknoloji bilgi çağının ürünü olan içerik üretmek, bu içeriği ekonomik dolaşıma sokmak bağlamında alınmaktadır burada. Onun da alt başlıkları:
- Veri tabanı (doğal ve kültürel varlıklar) ekonomik, sosyolojik - Bilgi Merkezi oluşturmak
- Web portalı (uzun soluklu) kurmak,
- İletişim ortamı (hızlı, ekonomik, çabuk iletişim için elektronik ortamda ağ)
- Projelerin yönetimi için web olanaklarından yararlanmak ve
- E-ticaret (Kelkit Havzası’ndaki yöresel ürünlerin satışı)
Prof. Dr. Melih Boydak
Kelkit projesini düşünmeye dün başladım. Belki bazı somut şeyler söyleyebilirim. Kelkit Havzası’nda ne yapabiliriz? Platform kurulmuş vaziyette. Halktan kopmamak için eylem yapalım. 1. aşama: Hemen uygulamaya koyabileceğimiz 5 konu öne çıkarıp uygulamaya sokmak. 2. aşama: Uzun vadeli plan.
Ana meselemiz Kelkit’in temiz akmasını sağlamak. Orta vadede gerçekleştirilebilecek, yatırım gereken vizyon. Bunun için birtakım ekonomik katkıları öne almak lazım. 5 küçük proje:
Örneğin; kiraz. Kirazı bekletmek, ihraç etmek için pazarlamayı düşünmek gerekiyor. Soğuk hava depolarına kirazı yerleştirip ihracat yapıyorlar. Aslında organik tarım yapıyorlar.
Göç konusu. Göçe engel olmayı bırakın. Hedef tarım toplumunu sanayi toplumuna götürmek. Yerinde kalkındırılması mümkün olmayan insanı yerinde tutmak mümkün değildir. Projeleri düşünürken önemli olan 3-5 insanın yaşadığı yerde (gelecekte göçünü de dikkate almak lazım) göçü engellemek.
Ormanlar yorgun. Verim gücü düşmüş vaziyette. Üreten çiftçinin ürününü doğrudan fabrikaya verememesi, üretim tekniklerindeki yanlışlar bir sorun.
Dünya küreselleşmeye doğru gidiyor. Gelecek kuşakları düşünmenin önemli bir konu olduğu ortaya atıldı. Zengin-fakir arasındaki zenginlik uçurumu artacak. Küreselleşme Kelkit’in işine yaramaz. Ulus kimliğimizi korumak yönünde hareket etmeliyiz. Biz “Kelkit’i kirletmeyeceğiz” diyorsak küresel sermaye oraya gelmeyecektir.
Geleceğin kavgalarının büyüğü su üzerine olacaktır. Bu değeri bilmemizde büyük yarar var.
Prof. Dr. Oktay Belli
Kelkit Havzası’nın kültür envanterini çok iyi bilmiyoruz. 8 il ve 16 belediyenin bulunduğu bu bölgenin, dünyanın en eski antlaşmasının yapıldığı Kadeş Savaşı’nda adı geçiyor. En büyük eksikliğimiz envanterdir, yerel yönecilere “kaç adet kültür varlığı vardır?” diye sorduğumuzda çok azı cevap verebilecektir. Hellenistik, Bizans, Roma, Selçuklu dönemine ait kaç kültür varlığı vardır sorusunu yanıtlayamıyorsak bu çok önemli bir sorundur.
AB’ne aday ülkeyiz. Bu ülkeler arasında Anadolu toprakları üzerindeki uygarlıklara ait kültür varlıkları 25 ülkedeki kültür varlıklarından çok daha fazla. Eğer AB’ne gireceksek onbin yıllık Anadolu uygarlıklarının temsilcisi olarak gireceğiz. Bu uygarlıkların parçasıyız biz. Biz bu uygarlıkları belgeleyemezsek, savunamazsak neyi savunarak gireceğiz Avrupa’ya? Kelkit bölgesinin kültür envanterinin ivedilikle çıkarılması gerekir. Kültür varlıklarının belgelenmesi ve bütün yerel yöneticiler tarafından bilinmesi, hatta bunun adres defteri gibi cüzdan gibi hep yanlarında taşınması gerekir.
Prof. Dr. Nüzhet Kahraman
Turizm Danışma Kurulumuzun üyesi dostum Mehmet Ata Tansuğ ile bölgede bir ön inceleme yaptık. Sonuçlarını arz etmek istiyorum. Kelkit Platformu felsefesini rehber edinerek bölgede yaratılacak havza girişim projesi içinde turizmin yeri ne olabilir? Yörenin coğrafi yapısı ve kültürel, doğal zenginliklerini dikkate aldığımızda geliştirilebilir turizm türünün eko-turizm olacağı ön kararını verdik. Eko-turizm, çevreyi koruyan bir turizm şekli, Kelkit Platformu felsefesine uyuyor. Yöre büyük ziyaretlere açık tutulmamalıdır. Bu bölgenin özelliklerini erozyona uğratır. Eko-turizm Orta ölçekli konaklama, yiyecek-içecek işletmelerinin faaliyet göstermesini öngörür. Havzada, Şebinkarahisar, Erbaa, Suşehri’nde 2 yıldızlı ama çağdaş konaklama mekanlarına, Erbaa’da restoranların varlığına tanık olduk. Yöreye özgü, yöre halkı tarafından işletildiğinde karlı olabiliyor, örnek olabiliyor. Turizmde yerel insanın kullanılması potansiyeli var. Eko-turizmde yerel insanlar da kaçınılmazdır. Öncü projenin yaşama geçtiğini görünce büyük yatırımcılar yatırım yapmak isteyeceklerdir. Bunların büyük ölçekli olmasına izin verilmemesi gerekiyor.
Geliştirilebilir turizm türleri: Kara avcılığı, tatlı su avcılığı, çiftlik turizmi.
Bu sayede yeni iş olanakları yaratılmasının yanısıra, genç insanların da burada tutulmasını sağlayabiliriz.
Eko-turizm sayesinde bölgenin kültürel değerlerinin korunması ve geliştirilmesi sağlanabilir. Yörenin ürünlerini yerinde tüketebilme şansına sahip olabilir.
Prof. Dr. Mithat Melen
Türkiye’de ciddi bir sivil hareket başladı ve buna el vermemiz lazım. Toplumun neyi benimseyeceğini, neyi algılayacağını çok iyi hesaplamamız lazım. Kalkınma bir heyecan meselesi. Aksi halde Türkiye’yi kaybederiz. Türkiye 3Y girdabında: Yoksulluk, yoksunluk, yolsuzluk!
Yatırım yapabilme ancak nitelikli insanla olabilir. Türkiye bunun tam tersi durumda. Toplumun bilinçlenmesi meselesi çok önemli. Eğitim Türkiye’de hala ilginç boyutlarda. Girişimcilik eğitimi vermeye kalktık. Girişimci hocası yok, ekipman yok, araç-gereç yok. Bizim ileriye gidebilmemiz için sivil örgütleşme çok önemli. Örnek bir çalışma yapıyoruz ama yetmiyor. Ben de proje dostuyum ama koordinasyonu arttırmamız lazım. Altını çiziyorum, esas mesele eğitim.
Nail Güreli
ÇEKÜL sivil toplum örgütçülüğünü tam bağımsız ve özgeci (diğergam) olarak yapar. Özveri, fedakarlık, gayret vardır. Metin Hoca’nın ve ekibinin bu anlayışla hizmet etmesi bakımından örnek bir kuruluştur. Kelkit Projesi ÇEKÜL projelerinin en önemlilerinden biri ve tarihe Türkiye’de önemli bir reform başlangıcı olarak geçecektir. Ama ÇEKÜL'ün başka projeleri de var. Tarihi Kentler Birliği, 7 Bölge 7 Kent, 7 Ağaç Ormanları, 77 m2 Toprak... Ben de sonuna kadar gazeteciliğimle destek vereceğim...
Vali Ayhan Nasuhbeyoğlu
Biz İstanbul’a proje dostları bulmaya gelmiştik ve bulduk. Kelkit Platformu’nda bir yıllık zaman içinde önemli bir mesafe katettik. Önemli olan projeden başlamak gerekiyor. Yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının korunması projesiyle başlamanın mutluluğunu yaşayacağız. İl bazında yapacağımız çalışmalarda daha güçlü bir koruma yapacağız.
Toplantının sonunda ÇEKÜL Genel Sekreteri Betül Sözen tarafından tüm katılımcılara birer 77 metrekare Toprak plaketi armağan ediliyor ve toplantı son buluyor...
(Not: Kelkit Platformunun kuruluş ve gelişmesi ile ilgili tüm bilgi ve belge için lütfen bkz: