ÇEKÜL Akademi, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansının eğitim işbirliği çerçevesinde “Kültür Öncelikli Koruma Yaklaşımı ve Kültür Rotaları Planlama Süreci” ve “Kültür Öncelikli ve Turizm Odaklı Koruma, İşlevlendirme ve Kentsel Tasarım” başlıklı iki aşamalı bir eğitim programı düzenledi. 28 Ocak-2 Şubat tarihleri arasında Hatay Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesinde düzenlenen eğitime Hatay Büyükşehir Belediyesi ile ilçe belediyelerinden Defne, Kırıkhan, Samandağ, Arsuz ve Altınözü belediyeleri; Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, Müze Müdürlüğü, Hatay Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Mustafa Kemal Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ile Şehir Plancıları Odası Hatay İl Temsilciliğinde görev yapan mimarlar, şehir plancıları, mühendisler, arkeolog ve sanat tarihçileri katıldı.

Türkiye’de yeni gelişen bir kavram olarak kültür rotalarının planlama yöntemini geliştirmek, yerele özgü araştırma ve değerlendirme tekniklerinin uygulanmasını sağlamak, yerel yönetimlerin işbirliklerine dayalı bölgesel koruma yaklaşımını kültür rotaları aracılığıyla yaygınlaştırmak ve bu doğrultuda koruma ve planlama çalışmalarından sorumlu kadroların bölgesel özellikler üzerinden kültürel rota çerçevelerini geliştirmelerini sağlamak üzere verilen eğitim, ÇEKÜL Vakfı Kent Çalışmaları Koordinatörü, mimar Alp Arısoy ve şehir plancısı Esra Karataş Büke tarafından sürdürüldü.

Eğitimin ilk günü Alp Arısoy kent kimliği ve kültürü, kültür odaklı yaklaşımlar, kültür odaklı gelişim, bütüncül koruma stratejileri ve kültür odaklı çağdaş yaklaşımları dünyadan örneklerle aktardı. İkinci oturumda Esra Karataş Büke, “kültür rotası” kavramını ele alarak kültürel rota planlaması, kültür rotalarının kavram ve tarihsel gelişimi, türleri, dünyadan örnekleri ve Türkiye’de rota planlamasını ilişkin bilgileri paylaştı; rota planlama aşamaları olan araştırma ve değerlendirme, mekânsal kurgu ve süreç yönetimini anlattı. ÇEKÜL Akademi Koordinatörü Kibele Eren ise ziyaretçi yönetimi ile turizm ilişkisi ve tanıtım başlıklarını kapsayan bir sunum yaptı.

Farklı temalarla kültür rotası planlaması atölyesi ile ilk aşaması son bulan eğitim kapsamında, katılımcılar Hatay’ın inanç, ticaret, kırsal miras ve gastronomi rotalarını oluşturdu, stratejiler geliştirdi.

Kentsel tasarım ve koruma ilişkisi

Eğitimin ikinci aşaması “Kültür Öncelikli ve Turizm Odaklı Koruma, İşlevlendirme ve Kentsel Tasarım” başlığıyla devam etti. Alp Arısoy, kültür odaklı kentsel canlandırma yaklaşımından bahsederek, canlandırma pratiği ve işlevlendirme senaryoları, mekânsal ve organizasyonel müdahaleler ile katılımcı yöntemleri anlattı; kentsel tasarımın koruma kavramıyla olan ilişkisini aktaran Arısoy, Türkiye ve dünyadan örneklerle canlandırma süreçlerinin yönetimini anlattı.

Kültür öncelikli kentsel müdahale yaklaşımı

Eğitim, köhneleşme alanlarının korunarak canlandırılmasına yönelik stratejilerinin nasıl kurgulanacağı, işlevlendirmeye yönelik sorunların bütüncül ölçekte nasıl ele alınabileceği ve canlandırmanın süreç yönetimi ile ilgili temel sorunlarının neler olduğu sorularıyla kurgulanırken, kültür öncelikli canlandırma süreçlerine ve kentsel tasarım rehberlerine odaklandı.

Eğitimin sonunda katılımcılarla birlikte Hatay’ın tarihi süreç içinde en önemli akslarından biri olan Kurtuluş Caddesinin canlandırılmasına yönelik bir değerlendirme yapıldı.     

Toplamda 6 gün süren eğitimin önemli sonuçlarından biri, bölgede arzulanan turizm hareketi için kültür odaklı bütüncül koruma çalışmalarının belli bir sistemde ve kamu-yerel-sivil-özel tüm paydaşlarla işbirliği halinde gerçekleştirilebileceği bilgisi oldu.