Birgi ÇEKÜL (Çevre ve Kültür) Evi
Tıpkı düşünüldüğü gibi ÇEKÜL Birgi Çevre ve Kültür Evi, havzada doğal ve kültürel varlıkların korunması çalışmaları için aynı zamanda bir merkez -Birgi Araştırma ve Uygulama Merkezi- oldu. Sürekli zenginleşen kitaplığı, düzenlenen etkinlikler, eğitim çalışmaları ve ülkemizde ilk kez tapu kaydına ‘Kültür Evi’ olarak yazdırılan gerçek bir ‘Kültür Evi’.
1996 yılında Birgi Koruma Amaçlı İmar Planı, Koruma Kurulu tarafından onaylandı ve yürürlüğe girdi. Böylece Birgi, Türkiye’de Koruma Amaçlı İmar Planı yapılan ilk belde oldu. Bu karar Birgi’de uzun soluklu bir dizi çalışmanın yapılacağının müjdesiydi aynı zamanda. Birgi gönüllüleri için bir çatı gerekiyordu. Aynı yılın sonuna doğru ÇEKÜL Yönetim Kurulu ‘Okuma Odası’ diye anılan binanın satın alınmasına karar verdi. 1997 yılı ortalarında Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden ‘Okuma Odası’ ile ilgili uygun kararı geldi, tapu işlemleri tamamlandı. Ve uzun yıllar sonra ‘Okuma Odası’ bir kültür evi olarak Birgililerin yaşamının önemli bir parçası oldu.
Birgi Cumhuriyet Meydanı’nda, Cumhuriyet’in ilk yıllarında ‘Halk Odası’ olarak kullanıldığı dönemde gençlerin uğrak yeri olan bina geniş kütüphanesi nedeniyle ‘Okuma Odası’ olarak anılmaya başlandı. Halk Evleri’nin kapatılmasıyla birlikte Okuma Odası da kapatıldı ve kahveye dönüştü. Daha sonra bir süre Postane olarak kullanıldı ve sonrasında da kaderine terk edildi. Kent tarihinde önemli yeri olan bu yapı şimdilerde ise ÇEKÜL Vakfı'nın ve Birgi gönüllülerinin emekleriyle yaşamaya devam ediyor.
ÇEKÜL Bilgi Ağacı: Birgi’nin kültürel ve doğal mirasını tanımaları ve koruma bilincinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla öğretmen ve öğrencilere yönelik eğitim programları düzenler. Bu eğitimlerde öğrenciler, kültürel ve doğal miras kavramları ile tanıdıkları, yaşadıkları kentin doğasıyla, tarihiyle bağ kurar; kentteki doğal ve kültürel değerleri farklı yönleriyle keşfeder. Gönüllü öğretmenlerin katılımıyla, öğrenim yılı boyunca eğitimler devam eder ve bir kapanış etkinliği ile Birgili öğrenci, öğretmen ve aileler Birgi ÇEKÜL Evinde biraraya gelerek hazırlanan sergi ve aktiviteleri izler.
ÇEKÜL Akademi: ÇEKÜL Akademinin Alan Yönetimi Eğitimleri ve Alanda Eğitimler başlıkları dönem dönem Birgi ÇEKÜL Evinde yapılır. Farklı belediyelerin teknik uzmanlarından oluşan Akademi öğrencileri, vaka çalışmalarını Birgi Evinde gerçekleştirir.
Bilgi Belge Merkezi: Birgi ÇEKÜL Evinin önemli parçası olan okuma alanı, 2016 yılı Kasım ayında ÇEKÜL Bilgi Belge Merkezi uzmanlarının desteğiyle yeniden düzenlendi. Metin Sözen, Uçkun Geray, Fikret Üçcan, Oktay Ekinci, Ruşen Keleş, Cevat Geray, Kenan Ok ve Necdet Sakaoğlu gibi önemli isimlerin bağışları ile yetişkinlere özel, akademik ve popüler alanlarda geliştirilen kütüphaneye ek olarak bir de çocuk kitaplığı alanı oluşturuldu.