TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ MEVLANA’NIN KENTİ KONYA’DA BULUŞTU

Tarihi Kentler Birliği Konya Buluşması 25-27 Eylül tarihlerinde yapıldı. TKB üyeleri ve ilgili valilerin izlediği Konya Buluşması’nı dört yüzün üstünde katılımcı takip etti.

TKB Konya Buluşması, Mevlana Müzesi Gül Bahçesi’nde yapılan açılış konuşmalarıyla başladı. Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, TKB ve Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki, ÇEKÜL Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ve Konya Valisi Aydın Nezih Doğan yaptıkları konuşmalarda Selçuklu eserleri ve Mevlana’nın varlığıyla özel olan bu kentin, korumacılık kapsamında önemli çalışmalar yapmaya hazır olduğunu vurguladı.

 
Hz. Mevlana’nın ve yakınlarının türbelerinin de bulunduğu müzenin gül bahçesinde ikram edilen akşam yemeğinde, seçimlerden sonra belediye başkanlığına yeni başlayan kent yöneticileri tanışma fırsatı yakaladı.

Konya Buluşması takipçileri, yemeğin ardından, Konya Valiliği’nin davetlisi olarak bu yıl altıncısı düzenlenen Mistik Müzik Festivali’ne katıldı. Amerikalı Branches Breath grubunun, Kızılderili mistik müzikleri ilgiyle izlendi. 

TKB Meclis Toplantısı Yapıldı

 
TKB Buluşmalarında yılda iki kez bir raya gelen TKB Meclisi, Beşiktaş Buluşması’nın ardından Konya’da toplandı. Dokuz gündem maddesinin tartışıldığı TKB Meclis toplantısında 18 belediyenin başvuruları değerlendirilerek TKB üyeliğine kabul edildi.

TKB Yeni Üyeleri:
Adalar, Akçakoca, Alaçatı, Bozüyük, Cevizli, Dalyan, Dinar, Eceabat, Gürcüş, İzmit, Kocasinan, Köyceğiz, Manavgat, Seyitgazi, Simav, Sulusaray, Yakutiye, Yalova.

Kültürel Koruma ve Yol Haritası  

 “Kültürel Koruma ve Yol Haritası” başlıklı seminer ise TKB Konya Buluşması’nın ikinci günü Dedeman Otel’de Meclis toplantısının ardından yapıldı. Mehmet Özhaseki’nin oturum başkanlığını yaptığı seminerde, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek ve ÇEKÜL Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Şehir Plancısı Faruk Göksu birer konuşma yaptı.

 
Özhaseki, TKB Danışma Kurulu Üyeleri’nin Beşiktaş Buluşması’nda yaptıkları konuşmalardan alıntı yaparak oturumu başlattı. Beşiktaş Buluşması’na katılmayanlar için önemli bir özet olan Özhaseki’nin giriş konuşması ilgiyle dinlendi. Konuşmasında ayrıca, taşların, duvarların korunduğunu fakat geleneksel yaşam kültürünün korunması için bu kadar özenli olunmadığını vurgulayan Özhaseki, somut olmayan kültürel mirasın da kayıt altına alınması gerektiğini vurguladı. Tarihi Kentler Birliği üyelerinin bu çalışmaya özenle yaklaşmaları gerektiğinin önemine değindi. “Büyüyen kentlerin önce kendini tanıması gerekir. Neye ihtiyacı olduğunu, önceliklerini bilmesi gerekir,” diyen Özhaseki, kentleşmenin korumacıkla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini hatırlattı.

“Konya; Planlı Bir Kent, Zengin Bir Kültürel Miras”
Seminerin ilk konuşmacısı Tahir Akyürek, Konya kentinin özellikleri ve turizm potansiyeli, “Konya Kültür Vadisi” projesi ve kentte yapılacak diğer çalışmalar hakkında bilgi verdi. Akyürek, Konya’nın planlı bir kent olduğu ve bu planlı yapılaşmanın, çalışmaları hızlandırdığı vurgusunu yaptı:

“Şehirlerimizi güzel bir noktaya taşıma sorumluluğumuz var. 201 belediyemiz ile yerel imkânlarımızı kullanarak sorunlarımızı aşmaya, bu sorumluluğu yerine getirmeye çalışıyoruz. Konya, 1960’larda başlayan planlı kentleşmenin yaşandığı ve zengin kültürel mirasın olduğu bir kenttir. Konya’nın planlı kent geleneğinin devam etmesi, kırk yıldır bu kentte başkanlık etmiş kadroların başarısıdır. Konya’da kaçak yapılanma ve gece kondu sorunumuz yok. Beş yılda 15 bine yakın yaptığımız toplu konutların birçoğu teslim edildi. Şehirde ayrıca tatlı su hattımız var. Yeşil alan konusunda da planlı bir çalışma yürütüyoruz. Yeşil alan miktarını kişi başına iki katına çıkartma hedeflerimizi paylaştığımızda çok inanan olmadı. Bu hedefe ulaşmak için kent çevresi dâhil 17 milyon metre kare yeşil alan oluşturmak gerekiyordu. Kent merkezinde 5 milyon metre kare yeşil alan yaparak hobi bahçeleri hazırladık. Yürüyüş yolları, açık spor alanlarını kentti gezdiğinizde görebilirsiniz. Birçok insan, bu alanlar kullanılmaz diye bizi eleştirmişti. Şimdi ise halkın yürüyüşlere çıktığını görüyoruz. Konya, planlı olarak geleceğe yürüyen bir kenttir.

“Burası sadece Türk-İslam medeniyetine ev sahipliği yapmamış, başka medeniyetler de burada hüküm sürmüş. Bizler, bu medeniyetlerin sosyal genetik yoluyla mirasçılarıyız. Çatalhöyük, kent yaşamının planlı yapıldığı kanıtlanmış yerleşimlerinden birisi. Amerika’da bir toplantıya katılmıştık. Yüz, yüzeli yıllık kentler var. Birkaç kahveyi tarihi bina olarak bize gezdirdiler. Biz ise Anadolu’da 10 bin yıllık bir tarihten bahsediyoruz. Başladığımız envanter çalışması bitmek üzere. Mevlana Kültür Merkezi, Kazım Karabekir Caddesi, İstasyon Caddesi, Alaaddin Tepesi ve tarihi Dede Bahçesi’ni kapsayan alanda Mevlana Kültür Vadisi isimli pilot bir çalışma başlattık Burada yer alan Adliye binasını yıkarak kent meydanı yapmaya başladık. Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese, İplikçi Cami, Şerafettin Cami, Alaaddin Cami, Kapı Cami ve tarihi Valilik binasını içine alan bu alan içinde otuza yakın tarihi eser var. Tarihi Konya Bedesteni’nin yeniden yapılandırılması ve ulaşım planlaması da pilot uygulamanın içinde yer alıyor.”    

“Kentlerin ve TKB’nin Kültür Öncelikli Yol Haritası”

 
Şehir Plancısı Faruk Göksu ise “Kentlerin ve TKB’nin Kültür Öncelikli Yol Haritası” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Göksu, 2010 yılının hem TKB hem de ÇEKÜL Vakfı için önemli olduğunu söyledi. ÇEKÜL Vakfı’nın yirminci, TKB’nin ise onuncu yılının kutlanacağı 2010 yılında çeşitli etkinliklerle bu 30 yıllık birikimin öne çıkarılması gerektiğini hatırlattı. Göksu, TKB’nin on yıllık birikimini 5B kavramı içinde inceledi: Bilgilendirme, Bilinçlendirme, Buluşma toplantıları, örgütlenerek Başarı elde etme ve yeni Bakış geliştirme.

TKB’nin gelecek on yılda neler yapması gerektiğine değinen Göksu, koruma sektörü kavramının belediyeler tarafından ciddiye alınması gerektiğini, TKB’nin üçüncü güç olma başarısını ilerletmesi gerektiğini söyledi. Kentsel ittifakların gelecek on yılda güçlenmesi ve yenilikçi yaklaşımlar geliştirilmesinin önemine değindi. Faruk Göksu ayrıca TKB ve ÇEKÜL Vakfı’nın birikimlerinin, bilimsel yöntemlerle hazırlanacak “koruma eğitimi” kapsamında paylaşılması gerektiğini vurguladı.
Belediye başkanlarına,  “Kültür odaklı projeler geliştirmeyi öğrenmemiz gerekiyor. Koruma sektörüyle, gayrimenkul sektörünü buluşturmamız gerekiyor; çünkü bunun eksikliğini ağır bedellerle ödüyoruz. Seller, depremler bunun en büyük göstergesi,” diyerek ranta dayalı sağlıksız yapılaşmaya dikkat çekti. Geleneksel yaşam kültürünün koruma sektörünün içinde yer alması gerektiğini vurgulayan Göksu, TKB’nin sivil toplum örgütleriyle iş birliğini geliştirmesinin önemine değindi. Konya, Karaman ve Mardin, Diyarbakır örneğini vererek, bölge ve havza bazında planlama yapılması gerektiğini söyledi. Yapılan hızlı tren hattıyla Konya’nın nüfusunun on yıl içinde ikiye katlanacağına dikkat çekerek, yöneticilerin bu duruma şimdiden hazırlıklı olması gerektiği belirtti.

Göksü, Yol Haritası hazırlama sürecini ise dört aşamalı olarak özetledi:  Bilgi toplama; değerlendirme; vizyon oluşturma ve eylem alanlarının ortaya konulması; kamu oyuna açıklanması ve tartışılması.

Faruk Göksu, yerelde korumacılık anlamında pek çok çalışmanın yapıldığını fakat Türkiye’nin henüz “Ulusal Koruma Stratejik Planı”nın olmadığını söyleyerek, TKB’nin bu konuda da çalışmalar yürütmesi gerektiğini belirterek sunumunu bitirdi.
Seminer katılımcıları arasındaki TKB Danışma Kurulu Üyesi köşe yazarı Oktay Ekinci, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Asım Güzelbey de birer katkı konuşması yaptı.

ÇEKÜL Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ise seminerin değerlendirme konuşmasında şunları söyledi: 

“Konya’dan Türkiye’nin geleceğiyle ilgili işaretler aldık. Burada sadece TKB toplantısı yapmıyoruz. Burada, ortak bir ulus ve ortak bir gelecek için buluştuğumuzu görüyoruz. TKB on yılda koruma çalışmalarını belli bir noktaya taşıdı. Sokakların iyileştirilmesi, yeşillendirilmesi, bir ulusun olmazsa olmazıdır. Bu ulus, Türkiye’nin dünya tarihinde köklü  bir yere sahip olduğunu artık göstermelidir. TKB kimlik birliğidir. Varoluş sebeplerini, köklerini araştıran bir topluluktur. Ailenin, sokağın, kentin, ülkenin birbirine bağlandığı bir ulus olduğumuzu artık kabul ettirmemiz gerekiyor. Bütün kentleri yakından izliyoruz. Bunu izleyen arkadaşlarımız çok genç. Fakat sizlere olan saygılarını koruyarak bu toplantıları organize ediyor ve gündemi hazırlıyorlar. Antep Başkanı Asım beyin dediği gibi biz saygımızı kaybetmeden kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğini yürütüyoruz. Bu davranış aynı zamanda bizim geleneksel yaşam kültürümüzün bir parçası. Valilikler bir eşgüdüm merkezidir. Seçilmişler, valilerle birlikte hareket ettiğinde, Gaziantep’te olduğu gibi başarıya ulaşıyor. Sadece sayısal değerlerle değil, kalıcılığa ulaşan değerlerle başarıya ulaşmalıyız. Bu toplantılarda öğretim üyelerine her defasında gönderme yapıyorum. Ne olur kendinizi yenileyin! TKB’nin ise en büyük özelliği, her toplantıda yeni bir gündemle kendini sürekli geliştirmesidir.” 

Sille Kent Atölyesi, Selçuklu Eserleri ve Çatalhöyük İncelendi

Seminerin ardından Sille Kent Atölyesi, Zazadinhan Kervansarayı, Karatay Medresesi, İnceminare Müzesi ve Alaaddin Cami İncelendi. Mehter Takımı’nın müzikleriyle Sille’ye giren TKB üyeleri,  Temmuz ayında açılışı yapılan Sille Kent Atölyesi’nde eğitim alan 175 ustayı eğitimleri sırasında ziyaret etti. Demir, taş ve ahşap oyma atölyelerini inceleyen başkanlar, ustalarla sohbet ederek eğitimin içeriği hakkında bilgi aldı. Tarihi rum evleri ve restorasyonu başlayan Aya İrini Kilisesi ile farklı bir dokuya sahip olan Sille’de, Selçuklu Belediyesi tarafından restorasyonu tamamlanan bir Selçuklu hamamı ve Sille evi de ziyaret edildi.   

Sille Kent Atölyesi

Sille

Zazadinhan Kervansarayı

TKB’nin Özendirme Yarışması’nda Uygulama Ödülü alan Zazadinhan Kervansarayı ve bugüne kadar bulunmuş en eski, en gelişmiş Cilalı Taş Devri yerleşim merkezi olan Çatalhöyük, Konya Buluşması’na katılan başkanların dikkatle inceledikleri eserler arasındaydı. 

Karatay Medresesi

Kent gezisinin ardından Mevlana Kültür Merkezi’nde her Cumartesi halka açık olarak düzenlenen Sema gösterisine katılan TKB üyeleri, gösteriyi sonuna kadar ilgiyle izledi. Mevlevi Sema Töreni 2008 yılında UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne girmişti.