“Sivas’ın aklının restorasyon dönemi”

Sivas, Selçuklu uygarlığının izlerinin en yoğun göründüğü kentlerden biri. Buriciye Medresesi, Şifaiye Medresesi, Çifte Minareli Medrese ve Gök Medrese kentte ilk dikkati çeken ve restorasyonları tamamlanmış yapılardan. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi eserleri de Sivas’ın kültürel mirasını zenginleştiren değerler arasında. Divriği Ulu Cami ise UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki eserlerden.  

Bu kültür yoğunluğunun derinlemesine incelenmesi, kent içinde görünür hale getirilmesi, kentle bağının yeniden kurulması, tüm kurumlarda ve kentlilerde duyarlılık yaratılması, ÇEKÜL Vakfı’nın Sivas’ta yürüttüğü kamu-yerel-sivil-özel yaklaşımıyla sağlanmaya başladı.  Zorlu süreçlerden geçen Sivas’ın koruma yolculuğu, ÇEKÜL Çarşamba Kent Toplantıları’nda Şubat ayında iki kez gündeme geldi. Prof Dr. Metin Sözen toplantının ardından “Sivas’ın aklının restorasyon dönemi” diye süreci özetli. 

ÇEKÜL Evi’nde yapılan ilk toplantıda Divriği Ulu Cami ve çevresi gündeme geldi.

Toplantıya, Sivas eski Valisi, Milli Savunma Bakanı Danışmanı Hasan Canpolat, Sivas Belediye Başkanı Doğan Ürgüp, Divriği Sosyal Yrd. Der. Bşk. İhsan Çalapverdi,  araştırmacı-tarihçi Necdet Sakaoğlu, y. mimar H. Basri Hamulu, mimar Didem Dinçkal ve mimar Ömer Hamulu katıldı.

Basri Hamulu “Divriği Kenti Master Plan Çalışması” hakkında ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen’e ve ÇEKÜL uzmanlarına bilgi verdi:

Divriği’de 1970’li yıllarda kentin ortasından bir yol geçiyor. Bu dönem kentin ilk bozulduğu dönemlerden. İlk çok katlı binalar da bu yıllarda yapılıyor. 1980’lerde 4-5 katlı okul binaları yapılıyor. Divriği Ulu Cami ve Külliyesi’nin çevresi yerleşime açılıyor. Divriği’nin Koruma Amaçlı İmar Planı çok kısıtlı bir alanı kapsıyor. Aslında çok daha geniş bir alanı kapsaması gerekli. Divriği’deki tarihi yapılar son otuz yılda hızla yıpranmaya başladı. Örneğin Kale Cami: Camilerin Anadolu’da ayakta kalmış en eski örneği. Son dönemde kötü bir restorasyon geçirdi. Mengücek Kalesi: Hatalı bir restorasyon projesi uygulanıyor. Ulaşım sorunu çözülmüş değil. Kalenin gezilebilir ve anlatılabilir bir şekle dönüşmesi gerekiyor. Urartu Kalesi (Kesdoğan Kalesi): Mengücek Kalesi’nin karşı tepesinde yer alıyor. Mengücek Bedesteni, kümbetler, hamamlar, Osmanlı camileri, Ahmet Şah Suyu ve 19 tarihi çeşme, Abuçimen Deresi ve üzerindeki eski köprüler, tarihi sokaklar, tarihi okul ve resmi binalar, Söğütlük Mezarlığı, Paşa Mezarlığı ve Serasker Mezarı, istasyon binaları, tren yolları ve kanyonlar, Divriği Maden İşletmesi, 1950’li yıllarda yapılmış elektrik santrali, değirmenler ve ark suları, bahçeler ve meyve ağaçları ve mesire alanları kentin kimliğin önemli parçaları. Ve hepsi master plan çalışması kapsamında. Bütün bu çalışmaların odak noktasında ise Divriği Külliyesi var. Külliyenin yapı olarak korunması ve tanıtılması gerekiyor. Ancak tanıtım için yeterli kaynak yok.

Sivas Belediye Başkanı Doğan Ürgüp ise Sivas’taki Behram Paşa Hanı'nın restorasyonunun başlaması gerektiğine dikkat çekti ve Şifaiye Medresesi ile Gök Medrese’nin çevre düzenleme çalışmalarının bittiği bilgisini verdi.

Prof Dr. Metin Sözen toplantınn ardından “Sivas’ın aklının restorasyon dönemi” cümlesiyle süreci özetli. Projelerin daha bütüncül ele alınması gerektiğine dikkat çekti. Ayrıca bölgede arkeolojik kazılara da önem verilmesi gereken bir dönem olduğunun altını çizdi.

ÇEKÜL’ün Sivas’tan ikinci konukları ise Belediye’nin KUDEB ekibi oldu.

Sanat tarihçisi Halil İbrahim Düz, arkeolog Murat Cengiz, şehir plancısı Melike Torun, şehir plancısı Bilal Çalışkan ve y.mimar Haydar Türk Koruma Amaçlı İmar Planı hakkında bilgiler verdi:

Kale ve çevresi arkeolojik alan olarak bırakılacak. Bursa ve Kalesi KUDEB ekibi tarafından gezilecek ve önceki çalışmalar incelenecek. Su ve kent yaşamı yeniden kurgulanacak. Doğal varlıklarda hangi bitkilerin dikileceği belirlenecek ve bitki envanteri yapılacak. Kale çevresindeki kültürel mirasın nasıl korunacağı belirlenecek. Eski Cezaevi ve çevresi eğitim ve kültürel odaklı bir merkez olacak. Ortaçağ ve sonrasının eğitim yapıları ortaya çıkarılacak. Tespit edilen alanlarda kamulaştırmalar yapılacak. Bir işlevlendirme paftası hazırlanacak. Tarihi önemi olan mahalleler tespit edilecek. Mahallele halkı için sosyal mekanlar üretilecek.

KUDEB ekibinin yaptığı çalışmalar ÇEKÜL’ün gönüllü uzmanları tarafından takip edilecek.