Kent yaşamının odağı çarşılarımız canlanıyor

Bu yıl “Geleneksel Çarşılarda Koruma” başlığı ile 25’incisi düzenlenen YAPEX Restorasyon Fuarında ÇEKÜL Vakfı ve Tarihi Kentler Birliğinin uzun yıllardır gündeminde bulunan geleneksel çarşılar ele alındı. Fuar kapsamında düzenlenen panelde Muğla, Gaziantep, Bursa ve Bergama’da çarşılarda koruma ve canlandırma uygulamaları anlatıldı.

Tarihi Kentler Birliği üyesi belediyelerin de katıldığı YAPEX Yapı ve Restorasyon Fuarında gerçekleştirilen “Geleneksel Çarşılarda Koruma” panelini ÇEKÜL Vakfı Başkan Yardımcısı ve TKB Danışma Kurulu Üyesi Mithat Kırayoğlu yönetti. Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün, Bursa Büyükşehir Belediyesi Tarihi Kültürel Miras Şube Müdürlüğünden mimar Faruk Özgökçe ve yüksek mimar Ayten Başdemir Taciroğlu, Tarihi Kentler Birliği Genel Sekreteri ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Sezer Cihan ve Bergama Belediye Başkanı Mehmet Gönenç örnekler vererek çarşı koruma çalışmalarını anlattı. Panelin sonunda Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanı Melike Demir de kısa bir sunum yaptı.  Belediye Çarşısı, Semerciler Çarşısı, Bakırcılar Çarşısı, Saraçhane Çarşısı, Mazman Çarşısı ve Demirciler Çarşısında sağlıklaştırma çalışmalarının tamamlandığı haberini paylaştı. Kahramanmaraş’daki koruma çalışmaları; komşusu olan Gaziantep’in “Kültür Yolu” projesinin heyecanıyla eş zamanlı başlamıştı. Gazinatep’in uzman ekibi ve ÇEKÜL’ün merkez ve bölgedeki temsilcileri ardı ardına Maraş’a yaptıkları ziyaretlerle kentteki koruma ateşini yakmıştı. Bu çabaların sonucu YAPEX Fuarında kısa olsa da paylaşılmış oldu. ” dedi.

Osman Gürün, Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı

“Korumada Öncü Kentlerden Muğla’da Çarşının Canlandırılma Süreci”

Konuşmasına ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Metin Sözen’in koruma çalışmalarının birleştirici öğesi olduğunu belirterek başlayan Osman Gürün, Muğla’da eski kent dokusunun korunduğunu hatırlatarak, daha önce Zahire Pazarı olarak kullanılan çarşıdaki restorasyon çalışmaları ile pazarın 14 dükkana ev sahipliği yaptığını vurguladı. Yapılan düzenlemelerle Zahire Pazarının öğrencilerin buluşma mekânı haline geldiğini söyleyen Gürün, arasta cephelendirme projesi hakkında bilgi verdi: “Proje alanının kentsel sit alanı ile bütünlüğü, kent merkezinde bulunması, geleneksel dokunun korunması projedeki avantajlarımızdı. Valilik, esnaf,  ÇEKÜL Vakfı, Mimarlar Odası ve kamu kurumlarının desteği ile gerçekleştirdiğimiz projemizle kentsel korumada bütünlük sağlandı, ekonomik ve sosyal canlanma arttı, ziyaretçi sayısında artış sağlandı.” Arasta Cephe Yenileme Projesinin 2011’de TKB Özendirme Yarışması Süreklilik Ödülüne değer bulunduğunu hatırlatan Gürün, projenin tamamlanmasıyla birlikte geleneksel kent dokusunun önemli bir parçası olan çarşının eski hareketli günlerine kavuştuğunu söyledi.

                                      Zahire Pazarı, Muğla

Ayten Başdemir-Faruk Özgökçe, Bursa Büyükşehir Belediyesi

“Bursa Çarşılarının Kente Etkileri ve Sürdürülebilir Koruma”

Bursa Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı, Tarihi Kültürel Miras Şube Müdürlüğü’nden Yüksek Mimar Ayten Başdemir Taciroğlu; Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nin yaşayan bir çarşı olduğunu vurgulayarak, çarşı bölgesinin mimari nitelikleri ile tarihsel gelişimi hakkında bilgi verdi. Taciroğlu,  Tarihi Çarşılar Federasyonu’na Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından verilen destek  örneğinde olduğu gibi  somut olmayan kültürel mirasın sürdürülebilirliği için yürütülen çalışmalardan bahsederek konuşmasını bitirdi. Mimar Faruk Özgökçe ise tarihi çarşı kavramının tarih ve çarşı arasında bir kesişim alanı yarattığını hatırlatarak başladığı konuşmasında, çarşıda yürütülen koruma faaliyetlerinin günümüz konfor şartlarına uygun bir şekilde alanın işlevini sürdürmesi amacıyla yapıldığını aktardı.

                                      Uzun Çarşı, Bursa

Sezer Cihan, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı

“Gaziantep’in Koruma Evrelerinde Çarşının Kente Kazandırılmasının Önemi”

Sezer Cihan sunuma planlamanın önemine değinerek başladı. 10 yıl önce sokak sağlıklaştırması ve restorasyon çalışmalarına başladıklarını söyleyen Cihan, atıl kalan çarşılarda gerçekleştirilen canlandırma çalışmalarıyla mekan ve dükkanların kullanılabilir hale getirildiğini belirtti. Cihan, çalışmalar sonrası kente ve çarşılara gelen turist sayısında önemli artışlar yaşandığını söyleyerek, “Özgün kimliğine kavuşarak sosyal yaşamdaki yerini alan çarşılarda yöresel el sanatları yeniden imal edilerek ekonomiye katkı sunabilecek bir nitelik kazandı” dedi. Sezer Cihan; bakırcılar, sedefçiler ve Sanatkârlar Odasının çalışmalarını aktif olarak sürdürdüğünü; yemenicilik ve kutnuculuğun da devam ettiğini belirterek, Gaziantep’te 13 arasta da restorasyonun tamamlandığını söyledi.

                                      Gaziantep, Kapalıçarşı

Mehmet Gönenç, Bergama Belediye Başkanı

“Canlı Kent Yaşamının Odağı:  Bergama Çarşısı”

Bergama Belediye Başkanı Mehmet Gönenç gerçekleştirdikleri çalışmaları “Canlı Kent Yaşamının Odağı:  Bergama Çarşısı” başlığı altında paylaştı. Mehmet Gönenç halen bir sosyal yaşam alanı olarak varlığını koruyan Bergama çarşısındaki kaybolan ticaret alanları ve atölyelerin yapılan çalışmalar sonunda tekrar canlandığını belirtti: “2006-2007 yıllarında başlayan restorasyon çalışmaları kapsamında arasta bölgesinde yapılan çalışmalarla insanları çağıran daha işlevsel bir mekan yaratıldı. İnsanlar Bergama’daki doku ve yapıyı görmeye gelmeye başladı. Bergama’lı arastayı tekrar keşfetti.” Mekânların yeniden kullanılabilir, yaşanılabilir hale getirilmesiyle eski ve yeninin buluştuğunu vurgulayan Gönenç, Bergama Arastasının 14-15. yüzyıllarda şekillenmeye başladığını ancak anıtsal ölçekteki yapılar dışındaki ticaret ve atölye yapılarının çeşitli nedenlerle zaman içinde kaybolduğunu, günümüze ulaşan yapıların pek çoğunun 19. yüzyıldan kalma olduğunu belirtti.

Arasta meydanının oluşmasında çeşme ve kuyu gibi su yapıları ile çınar ağaçlarının belirleyici olduğunu söyleyen Gönenç, bu kapsamda Papuççular Arastası Meydanı ve İplik Pazarındaki kuyuların döşeme altından gün yüzüne çıkarıldığını, çınar ağaçlarının etrafının da oturma banklarıyla koruma altına alındığını söyledi. Gönenç, arastanın bir parçası olan ancak uzun bir süre kullanılmayan Eski Peynir Pazarının da Üretici Hanımlar Pazarı olarak işlevlendirildiğini belirtti. Geleneksel zanaat ve ürünlere ev sahipliği yapan tarihi Bergama çarşısının, kentin UNESCO Dünya Miras Listesine girmesiyle birlikte artan ziyaretçi sayısına kendi içinde dönüşerek yanıt verdiğini söyleyen Gönenç, arasta meydanının bir buluşma ve etkinlik alanı olarak da işlev kazandığını aktardı.

                                      Arasta, Bergama