Kendini Koruyan Kentler: Şebinkarahisar
ÇEKÜL Vakfı tarafından Anadolu kentlerinde yürütülen çalışmaların sistematik bir şekilde belgelenmesi ve yerel yönetimlerle işbirliklerinde sürekliliğinin sağlanması amacıyla yürütülen Kendini Koruyan Kentler programına Şebinkarahisar ilçesi de eklendi.
Giresun’a bağlı olan Şebinkarahisar, Karadeniz iklimi ve coğrafi yapısından farklı olarak Kelkit Havzası içinde yer alıyor. İki görkemli sarp kayalığın arasında kurulmuş olan kent, özgün yapısıyla dikkat çekiyor. Şebinkarahisar ve çevresine hâkim, yüksek bir tepeye inşa edilmiş olan Şebinkarahisar Kalesi, kente karakterini kazandıran öğelerin en önemlisi. İlk kuruluş tarihi bilinmeyen kale 11. yüzyıl Türk mimarisi izlerini taşımakla birlikte tarihi kaynaklara göre kuruluşu MÖ 600’lü yıllara kadar uzanıyor. İlçenin bir diğer tarihi yapısı ise Sümela’dan sonra Türkiye’nin ikinci büyük manastırı olan Meryem Ana Manastırı. Şebinkarahisar ilçe merkezinin yaklaşık 11 km doğusunda bulunan Meryem Ana Manastırı, oldukça yüksek ve sarp kayalıklar arasına inşa edilmiş bir yapı. Uzun bir patikadan güçlükle ulaşılabilen manastır, MS 2. yüzyıldan itibaren kullanılmış.
Bölgede tarım ve hayvancılık temel geçim kaynakları olarak ön plana çıkıyor. Özellikle Şebin cevizi ile meşhur olan ilçede dut üretimi de önemli bir yere sahip. Bu meyvelerin bol olması Şebinkarahisar’da pestil, köme ve fındık helvası gibi ürünlerin üretiminde de etken. Tamzara Mahallesinde üretilen geleneksel dokumalar da ilçenin karakteristik ürünlerinden ve somut olmayan kültürel miras öğelerinden biri.
2008 yılından beri Tarihi Kentler Birliği üyesi olan Şebinkarahisar Belediyesi, ulusal ölçekte ÇEKÜL Vakfı ve yerelde Şebinkarahisar Kültür ve Dayanışma Derneğinin destekleriyle sivil-yerel işbirliğini güçlendiriyor. ÇEKÜL Vakfı tarafından kent merkezinde yürütülen alan çalışması sonucunda belediyenin hâlihazırdaki projeleri ve bunlara ek olarak neler yapılabileceğine ilişkin fikir alışverişinde bulunuldu. Kendini Koruyan Kentler Programı kapsamında hazırlanacak rapor, kentin geleceğe dönük stratejik yol haritasının oluşturulmasını, kültürel mirasın kent yaşamıyla bütünleşerek korunmasını amaçlıyor.
Kale-çarşı-mahalle birlikteliği
Şebinkarahisar, ÇEKÜL Vakfının temel yaklaşımı olan kale-çarşı-mahalle birlikteliğinin en iyi gözlemlenebildiği yerlerden biri. Kentte kale eteklerine yayılmış olan tarihi konut dokusunun ayağa kaldırılması ve inşaatı devam eden kent meydanı ile ilişkisinin güçlendirilmesine, kent merkezinin canlandırılmasına yönelik çalışmalar devam ediyor. Bu sayede kale-çarşı-mahalle birlikteliğinin güçlendirilmesi ve kent merkezinin cazibesinin artırılması amaçlanıyor. Merkezden kaleye çıkan aks üzerindeki tarihi Taşhanlar’ın restorasyon çalışmaları başlamış durumda. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ihalesi yapılan Şebinkarahisar Kalesinin restorasyon çalışmalarının ise en kısa sürede başlaması bekleniyor.
Kent merkezine 6 km uzaklıkta bulunan ve kentsel sit alanı olan Tamzara Mahallesinde ise DOKA desteğiyle mahalle meydanında gerçekleştirilen sağlıklaştırma çalışmalarının mahalle geneline yayılarak koruma çalışmalarına hız verilmesi amaçlanıyor. Mahallede kurulan dokuma atölyesinde mahalle sakinlerinin dokuduğu ürünler ve hediyelik eşyalar meydanda açılan dükkânda satılarak mahalle ekonomisine katkı sağlanıyor. Tüm bu çalışmaların sonunda turizme yönelik sürdürülebilir çalışmaların da önü açılarak Şebinkarahisar’ın tanıtımına, doğal ve kültürel mirasının korunmasına katkı sağlanması amaçlanıyor.
