Kendini Koruyan Kent İbradı
ÇEKÜL Vakfının Kendini Koruyan Kentler Programı, tarihi kent İbradı ile devam ediyor. ÇEKÜL Vakfının MEF Üniversitesi ile birlikte mimarlık öğrencileri için 3 yıldır düzenlediği Tasarla-Yap Atölyesi bu yıl, doğa ve kültürün birleştiği bir coğrafyada bulunan İbradı’da yapıldı.
ÇEKÜL Vakfının 2017 yılında yeni bir anlayışla tekrar gündeme aldığı Kendini Koruyan Kentler programı, Antalya’nın İbradı ilçesiyle devam ediyor. Kendini Koruyan Kentler Programı, ÇEKÜL Vakfının Anadolu kentlerinde yürüttüğü çalışmaların sistemli bir şekilde belgelenmesini ve yerel yönetimlerle kurulan işbirliklerinin sürekliliğini sağlamayı hedefliyor.
Toros Dağlarının yamaçlarında kurulu ve tarihi Antik Çağa kadar uzanan İbradı; geleneksel düğmeli evleri, görkemli Kadı Konakları ve insan ölçeğindeki özgün dokusu ile Batı Akdeniz Bölgesinde dikkat çeken tarihi kentlerden biri. İbradı ayrıca zengin doğal mirası, dağları, endemik çeşitliliği, yerel ürünleri ve Altın Beşik Mağarası gibi güzellikleriyle, doğa ve kültürün uyumla birleştiği bir coğrafyada bulunma şansına da sahip.
2012 yılından beri TKB üyesi olan İbradı’da koruma çalışmaları ise ÇEKÜL Vakfının ilk kurulma yıllarına kadar uzanıyor. Akseki, İbradı, Cevizli, Sarıhacılar, Ormana gibi koruma alanlarını içine alan Batı Toroslar koruma havzasında 7 Bölge 7 Kent ile başlayan çalışmalar bugün hâlâ devam etmekte. Öte yandan tarihi konakların çok sahipli mülkiyetleri, kentin dışa göç vermesi ve küçük bir yerleşim olan İbradı’da restorasyon projelerine yeterli kaynağın sağlanamaması kentteki koruma projeleri açısından en önemli problemlerin başında geliyor.
Bir yamaç yerleşkesi olan İbradı merkezi mahallelerin çarşı ile kent dokusunun ise yeşil ile iç içe geçtiği güçlü bir kent siluetine ve zengin bakı noktalarına sahip. Koruma çalışmalarının kentin ana omurgasını oluşturan çarşı aksında yoğunlaştığı İbradı’da, Tarihi Kentler Birliğinden de alınan destekle, sokak sağlıklaştırma ve kentsel tasarım projeleriyle bu aksın canlandırılması planlanıyor. Bu kapsamda çarşıdaki dükkânların niteliksiz durumda olanlarının yıkımı gerçekleştirildi. Bu dükkânların kamusal alanlarla daha çok etkileşim içinde olabilecekleri ve daha esnek kullanımlara imkân verecekleri yeni tasarımları da yakın zamanda hayata geçecek projeler arasında. İbradı ayrıca uzun soluklu bir koruma imar planı sürecinin de sonuna geldi. Çarşı aksının sonunda bulunan ve halk arasında Polisin Evi olarak bilinen, özgün bir sivil mimarlık örneği konağın da restorasyon projelerini hazırlayan İbradı Belediyesi, Valilikten de aldığı destekle bu projenin uygulama aşamasına gelmiş bulunuyor.
Eko-turizm gibi alternatif turizm modellerine yönelik büyük bir potansiyel taşıyan kentte, bu kapsamda güçlü işbirliklerinin kurulması önemli öncelikler arasında. Gerek turizme yönelik sürdürülebilir stratejilerin ortaya konulması, gerekse kent içindeki tarihi dokunun ayağa kaldırılması için farklı paydaşların biraraya geldiği işbirlikleri İbradı’da korumanın devamlılığı açısından başlıca gereksinimlerden biri olarak görülebilir.
Tam da bu doğrultuda kurulan işbirliklerinden birine MEF Üniversitesi Mimarlık Bölümünün hazırladığı Tasarla-Yap Atölyesi örnek gösterilebilir. MEF Üniversitesinin son 3 yıldır ÇEKÜL ile düzenlediği atölye, mimarlık bölümü öğrencilerinin gittikleri alanların ihtiyaçlarına yönelik yaptıkları tasarımları yerinde ve yerel kaynaklarla inşa etmelerini amaçlıyor. Öğrencilerin inşa ederken öğrendiği bu uygulama atölyeleri, ayrıca yerel ustalarla birlikte çalışarak onların deneyimlerinden yararlandıkları bir işbirliğine de zemin hazırlıyor. Atölyenin yapıldığı kentlere nitelikli kamusal mekânlar kazandırılması, Tasarla-Yap Atölyesinin katkılarından bir diğeri. Bu yıl Temmuz ayında; ÇEKÜL Vakfı, MEF Üniversitesi ve İbradi Belediyesi ortaklığı ile İbradi merkezinde düzenlenen atölye çalışması ile Tekke Mahallesinde bir seyir terası inşa edildi. Tekke Mahallesinde eski bir gözetleme kulesi kalıntısı olduğuna inanılan ve halk arasında “kale” olarak bilinen alan, kent merkezinde anıtsal karakteri olan nadir noktalardan biri. Bu alan üzerindeki mevcut seyir teraslarının nitelikli bir tasarımla tekrar ele alındığı atölye çalışması sonucunda hem İbradılılara yönelik bir rekreasyon alanı hem de ziyaretçilerin kent panoramasını izleyebileceği bir bilgilendirme noktası tesis edilmesi hedeflendi.
