“KADIKÖY TARİHİ ÇARŞISI” YENİLENİYOR

Kadıköy Belediyesi’nin, ÇEKÜL Vakfı proje ortaklığı ile yürüttüğü “Kadıköy Tarihi Çarşı Canlandırma Projesi” geçen Cuma, Tellalzade Sokak’ta başlatıldı. Balıkçıları, antikacıları, eski kitapçıları, küçük nostaljik dükkanları, kilise ve cami gibi anıtsal yapıtlarıyla Kadıköy’ün renkli dokularından olan Çarşı için hazırlanan projenin ön hazırlıkları bir süredir devam ediyordu. Projeye; yerel katılımcılar olarak semt esnafı ve sakinleri, özel sektör olarak da Marshall destek verdi.. Ayrıca Kadıköy’e gönül veren bilim insanı, yazar ve sanatçılardan oluşan bir grup da “Proje Danışmanlığı”nı üstlendi.

Kalabalık bir katılım ile gerçekleşen törende; Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ve boya sponsoru Marshall Genel Müdürü Feridun Uzunyol,  duvarlara ilk fırça darbesini vurarak projenin başladığını ilan etti.  “Fırçalı Açılış”a sokak ahalisini temsilen, sokakta yıllardır esnaflık yapan Dimitr Stayamof, namı diğer Mitko Usta da katıldı.

“Sokak Sakinleri de Sahip Çıkmalı”

Açılış konuşmasını yapan Selami Öztürk; tarihi kentsel dokuların, yaşanabilir ve sürdürülebilir kentsel varlığın vazgeçilemez parçaları olduğunu belirterek, ekonomik, fiziksel ve tarihi değer olarak önemini kaybetmeye başlayan “Tarihi Çarşı”nın yeni stratejiler ve yeni bir model çerçevesinde canlandırılacağını belirtti. Bu projeye öncelikle sokak sakinlerinin sahip çıkması gerektiğini belirten Öztürk, Tellalzade Sokak’ta başlayan çalışmanın tüm çarşıyı içine alacak şekilde genişletileceğini belirtti.

“Çarşı Çökerse Yaşam Çöker”

Öztürk’ün ardından söz alan Prof. Dr. Metin Sözen ise çarşıların kentlerin temel noktalarından biri olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Çarşı çöktüğünde yaşam çöker, kale yıkıldı mı her şey biter. Bu tür çalışmalara, onlar biraz yapsın, iyi olursa biz de katılırız anlayışıyla seyirci kalmak büyük hatadır. Büyük projeler ancak kamu-yerel-sivil-özel işbirliğiyle hayata geçirilebilir.”

Çarşı’nın Tarihi

18. yüzyılda Türk ve Rum halklarının birlikte yaşadığı renkli bir yer olan Kadıköy Çarşısı, 19. yüzyılda Ermenilerin de katılımı ile konut ve ticaret merkezi haline dönüştü.18. yüzyıl Osmanlı Mimarisi’nin özgün örneklerini barındıran çarşı bölgesi, tarihi dokusunun zarar görmesi nedeniyle köhneleşme tehdidi ile karşı karşıya. Proje kapsamında tarihi çarşı alt ve üst yapısı ile yenilenip, 125’i tarihi  yaklaşık 400 binasının restorasyon ile elden geçirilmesi, sokaklarına antikacılar, balıkçılar, kitapçılar sokağı gibi yeni imaj ve temaların kazandırılması hedefleniyor. Cami ve kilise meydanlarının yeniden düzenleneceği, sokaklar arasında canlandırma koridorlarının yaratılacağı, görme engelliler için kaldırımlara takip izi uygulamasının yapılacağı projede, Marshall firması binaların cephe boyamaları konusunda eğitim programı başlatacak. Proje kapsamında Çarşı’daki tüm binalar yeniden belirlenecek renklere göre boyanacak.

Proje Hangi Aşamalardan Geçti?

• 16 Eylül 2004’te Kültür Üniversitesi ile Tarihi Çarşı durum tespit ve envanter oluşturma çalışmaları başladı.
• Çevre ve kültür değerlerini koruma ve yerel odaklı örgütlenme ilkesi doğrultusunda Kadıköy Belediyesi ve ÇEKÜL Vakfı arasında imzalanan 16.10.2004 tarihli protokolle “Kadıköy Tarihi Çarşı Canlandırma Projesi” çalışmalarına başlandı
• 3 Mart 2005’te proje çarşı esnafı sakinlerine tanıtıldı.
• 24 Mart 2005 tarihinde 1. Etap Uygulama Projesi’nde yer alan Tellalzade Sokak esnaf ve sakinleri ile bir değerlendirme toplantısı yapıldı ve projenin kapsadığı diğer sokaklar ile yaklaşık 400 bina hakkında ayrıntılı bilgi verildi.