ELAZIG GEZISI SONRASI ELAZIG TEMSILCIMIZ MUSTAFA BALABAN'DAN IZLENIMLER...
ÇEKÜL Vakfi Baskani hemsehrimiz Prof. Dr. Metin SÖZEN, Yüksek Danisma Kurulu Üyesi Oktay EKINCI, ÇEKÜL Malatya Bölge Koordinatörü Bekir SÖZEN, 17 Ekim 2003 Cuma günü ilimizde önemli ziyaret ve incelemelerde bulunmuslardir. Bu ziyaretler sirasinda vakfimiza gösterilen sicak ilgi ve alakadan dolayi ÇEKÜL Vakfi olarak sehrimizin yöneticisi Valimiz Sayin Osman AYDIN’a, Belediye Baskanimiz Sayin Hamza YANILMAZ’a, Firat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fevzi BINGÖL’e , ETSO Baskani Sayin Suat ÖZTÜRK’e, sivil toplum örgütlerimize, degerli basin mensuplarimiza ve bizleri yalniz birakmayan ÇEKÜL gönüllüsü dostlarimiza sükranlarimizi sunuyoruz.
Hayatini Türkiye’nin kültür ve çevre mirasinin korunmasina adayan hocamizin bu kisa fakat yogun programi önemli bazi gerçeklerin bir kez daha gündeme gelmesine neden olmustur. Bu gündemin sürekli takipçisi olmak, kentimizle ilgili kültür ve çevre konularinda daha bilinçli hareket etmemiz açisindan önemli bazi tespitlerini halkimizla paylasmak istiyoruz.
Binlerce yillik tarihi geçmisi olan Harput ve çevresinde yer alan tarihsel ve kültürel mirasi en büyük zenginlik kaynagi olarak korumak, gelecek kusaklara saglikli bir sekilde aktarma konusunda “kamu-yerel-sivil-özel birlikteligi”ne dayali katilimci projeleri uygulamak zorundayiz. Bu zorunluluk cografyamizin bize sundugu birçok avantajin dogru olarak algilanmasi, biçimlendirilmesi, projelendirilmesini öngörmektedir. Kentimize sahip çikan bilinçli yurttaslar olarak 21. yüzyila bu bilinçle girmemiz, dünya uygarlik mirasina katkida bulunan bir ulus olarak tarihi geçmisimize uygun çikis noktamiz olmalidir.
Tarihi Harput kentinin dünya uygarlik mirasina geçmiste yaptigi büyük katki 20. yüzyilda yetistirdigi degerli bilim adamlariyla devam etmektedir. Bu tarihi görevin son halkalarindan birini teskil eden kiymetli hocamiz Prof. Dr. Metin SÖZEN ülkemizin her karis topraginda çevre ve kültür mirasinin korunmasi yönünde birbirinden degerli birçok çalismayi basariyla bugünlere kadar yürütmüstür. Harput-Elazig ile ilgili olarak kiymetli hocamiz tarihsel mirasimiza uygun olarak kentimizin Avrupa Tarihi Kentler Birligi'nin kurucu üyesi olmasini saglamistir. Avrupa Tarihi Kentler Birligi'nin üyesi olarak ilimizin sahip oldugu degerlere sahip çikmasi, bilinçli bir koruma-yasatma anlayisiyla hareket etmesi temel arzumuzdur. Bu açidan hocamiz Prof. Dr. Metin SÖZEN ve ÇEKÜL Yüksek Danisma Kurulu Üyesi Oktay EKINCI 17 Ekim günü Elazig-Harput’ta yaptiklari inceleme de ilimiz için önemli gördükleri bazi hususlari yaptiklari ziyaretlerde ve basin toplantisinda halkimiza açiklamislardir. Bunlarin baslicalari sunlardir:
*Elazig Kent Tarihi Müzesi ve Arsivi’nin kurulmasi: Elazig kent merkezinde tarihi bir binanin satin alinarak kent müzesi haline getirilmesi. Bu müzede özellikle kentimizin simgeleri, geçmisten günümüze ürettigi ürünler ve üretim biçimleri, önemli aileler ve bunlarin tanitimi vb. ürünlerin sergilenmesi saglanmalidir.
*Kent Kimligi Belleginin olusturulmasi: Elazig kentinin Harput’un devami olarak geçmisten günümüze kadar görsel, yazili, kiymetli kagit vb. ürünlerinin toplanarak bilgi dökümantasyon merkezinin olusturulmasi. Öte yandan günümüze kadar Elazig ile ilgili yapilan bilimsel çalismalarin, kitap, dergi, gazete vb. dökümanin bu merkezde toplanmasi. (Elazig Ticaret Odasi tarafindan bu merkezin Elazig Ticaret Bellegi olusturma projesi baslatilmis olup kentimizin ticari hayatiyla ilgili yazili, görsel dökümanlar bu merkezde toplanarak dijital ortamda kayitlari yapilmaktadir. Bu merkezimizde bugüne kadar 1000 civarinda fotograf ve belge dijital ortamda kayda geçirilmistir.)
*Kazim Efendi Sokagi’nin Korunmasi ve Yasatilmasi: Elazig’in en önemli sivil mimarisini yansitan Kazim Efendi Sokagi'nda bulunan evlerin dis cephelerinin restore edilmesi, sokagin eski dokuya göre kaldirimlarinin dösenmesi, sokak lambalari, çesme vb. unsurlari ile tarihi dokusuna uygun bir proje dogrultusunda eksikliklerinin giderilmesi.
*Elazig Kent Kimligini Simgeleyen Çarsi, Meydan, Han’larin korunmasi: Elazig’in son yüzyilda olusturdugu önemli alis-veris merkezlerinden Bugday Meydani, Kapali Çarsi, Yemeniciler Çarsisi, Sira Meydani vb. yerlerin eski dokusuna uygun restore edilmesi, bu yerlerin sehrin geçmisine taniklik eden yerler olarak ayakta tutulmasi, yasatilmasi için önemli projelerin hayata geçirilmesi.
*Yukari Firat Havzasi Kültür-Çevre Platformunun Olusturulmasi: Kent-havza-bölge-ülke planlamasina uygun olarak Yukari Firat Havzasi’nda yer alan Elazig-Tunceli-Malatya-Bingöl-Mus-Erzincan illerini içine alacak sekilde bu yerlesim yerlerinde bulunan kültürel mirasin korunmasi için önceliklerin olusturulmasi, kamu-yerel-sivil-özel birlikteligine öncelik verilerek tüm kesimlerin katilimini saglayarak ortak projeler gelistirilmesi. Bu baglamda tarihi Harput’un medeniyet yolu projesi kapsaminda Erzincan-Kemaliye, Sivas-Divrigi hattina baglantisinin saglanmasi. Bu yol güzergahinda ki tarihi ve dogal mirasin öncelikle proje kapsaminda degerlendirilmesinin yapilmasi.
*Harput Evi insaatinin bitirilmesi ve çevre düzenlemesiyle birlikte Harput’un ihtiyaçlarina cevap verecek hale getirilmesi. Özellikle Harput Müzesi'ne genisce yer verilmesi, Harput’un sivil mimarisine uygun bir görünüme kavusturulmasina dikkat edilmesi ve kentin eski simgelerini, sembollerini sergilemesi.
*Harput Süt Kalesi Restorasyonu ile birlikte kalede önemli bir arkeolojik kazi yapilmasi: ÇEKÜL Yüksek Danisma Kurulu Üyesi hocalarimizin bilimsel baskanliginda Harput’ta basta Kale olmak üzere önemli noktalarda bilimsel arkeolojik kazilarin restorasyonlarla birlikte yapilmasi. Ortaçag Islam uygarliginin önemli bir merkezi olan Harput’un bu açidan çok zengin malzemelerinin günisigina çikarilmasi. Harput’ta olusturulacak açik hava ve kapali müzelerde sergilenmesi.
*Harput Sivil Mimarisinin Önemli Ürünleri Olan Evlerin Restorasyonu ve Korunmasi: ÇEKÜL Vakfi olarak özellikle Harput sivil mimarisinin önemli simgeleri olan tarihi Harput evlerinin restore edilerek yeniden islerlik kazandirilmasinin saglanmasi. Bu amaçlar dogrultusunda hukuksal boyutunun biran önce çözülmesi halinde ÇEKÜL bu alanda restorasyonlari yapma konusunda projeler gelistirmistir.
*Harput’un Cazibe Merkezi Olarak Degerlendirilmesi ve Yaz Okullarinin Açilmasi: ÇEKÜL Vakfi'nin daha önce birçok tarihi yerlesim yerinde yaptigi yaz okullarinin Harput’tada açilmasi için çalismalar baslatilmistir. Özellikle ITÜ, Mimar Sinan, Yildiz gibi üniversitelerimizin mimarlik, restorasyon, sanat tarihi, arkeoloji vb. bölümlerinin yaz okullarinin merkezi olarak Harput’un kullanilmasi, bir yaz süresince sürecek egitimler içinde Harputtaki eserlerin rölövelerinin yapilmasi, Harput ve çevresindeki arkeolojik, kültürel, dogal mirasin belgelendirilmesi, önemli görülen yerlerin sit alani olarak korunmasi için gerekli bilgilendirme yapilmasi, bilgi arsivinin zenginlestirilmesi.
*Elazig Valiligi-Elazig Belediyesi-Harvak tarafindan gelistirilen Harput projelerinin Harput’un tümünü kapsayacak sekilde genisletilmesi, proje üzerinde genis katilimli toplantilar yapilarak toplumun tüm kesimlerinin bilgi birikimlerinden faydalanma yoluna gidilmesi önemli görülmüstür. Özellikle Elazig Belediyesi tarafindan gelistirilen Harput projesinin genisletilerek Harput’un tümünü kapsayacak sekilde düzenlenmesi, proje üzerinde Harput’un kentsel mirasina uygun degisikliklerin yapilmasi ve vakit geçirilmeden bu proje üzerinde Mimarlar Odasi, Harput kültür dernekleri, vakiflar, sivil toplum örgütlerinin görüslerinin alinarak hayata geçirilmesi gereklidir. Bu konuda ÇEKÜL Vakfi zengin birikimi, özverili hocalari ile her zaman Harput-Elazig insaninin emrinde olacak, gerekli görülen yerlerde gönüllü danismanlik, bilgilendirme, arsiv ve dökümantasyon merkezinden faydalanilmasi yönünde tüm katkilari vermeye hazir oldugunu Elazig kamuoyuna açikliyoruz.
Mustafa BALABAN/ÇEKÜL Elazig Temsilcisi