ÇEKÜL Akademiden Diyarbakır, Afyonkarahisar ve İstanbul’da Eğitimler

ÇEKÜL Akademinin Mayıs ve Haziran ayı eğitimleri, yoğun bir katılımla tamamlandı. Eğitimlerden kısa notları derlediğimiz haberi, aşağıda okuyabilirsiniz:

Motif ve Malzeme Zenginliği

23-24 Mayıs tarihlerinde A. Nüvit Bayar ile “Bölgesel Eğitim/ Tarihi Yapılarda Onarım İlkeleri ve Yapım Önerileri” eğitimi Diyarbakır’da yapıldı. Mardin, Gaziantep, Erzurum, Malatya ve Diyarbakır büyükşehir belediyeleri ile Nizip ve Nusaybin belediyelerinden koruma alanlarında çalışan uzmanların katıldığı eğitim, katılımcıların restorasyon süreçlerinde izlenecek koruma ilke ve yöntemlerini, malzeme bilgilerini pekiştirmeyi ve bu yolla restorasyon çalışmalarını daha nitelikli hale getirmeyi hedefledi. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine bağlı Ali Emiri Kültür Merkezinde yapılan eğitimin ilk gününde, yüksek mimar, restorasyon uzmanı ve Diyarbakır Koruma Kurulu Üyesi A. Nüvit Bayar, tarihi yapılarda onarım ilke ve esasları ana başlığı altında genel tanımlardan bahsetti, eser belgeleme çalışmaları üzerine vurgu yaptı; rölöve, restitüsyon, yerinde inceleme, görsel belgeleme ve analizler hakkında bilgi verdi, malzeme türleri ve yapım tekniklerini anlattı. Diyarbakır, kendine özgü tarihsel anıt eserler üzerinde motif, malzeme ve teknik detayların zengin olduğu, inceleme ve teknik bilgi için geniş imkânlar veren bir kent.

Eğitim kapsamında, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen Diyarbakır Surları şantiye ziyaretinde bulunan ekip, Diyarbakır surlarında etaplar halinde restorasyonu devam eden burçları yerinde inceledi.  Çin Seddinden sonra dünyanın ayakta kalan en önemli surları arasında yer alan Diyarbakır Surları, 2015 yılında Hevsel Bahçeleri ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesine girmişti.

ÇEKÜL Akademinin Diyarbakır’da gerçekleştirdiği program, 26-27 Mayıs tarihlerinde İsmail Önel ile “Bölgesel Eğitim/ Restorasyon İşlerinde İhale Süreci ve Hakediş Uygulamaları” eğitimiyle devam etti.  
Mardin, Gaziantep ve Diyarbakır büyükşehir belediyeleri ile Nusaybin, Nizip ve Dulkadiroğlu belediyelerinden koruma alanında çalışan uzmanların katıldığı eğitim kapsamında, eski eser restorasyon uygulama ihale sürecinde yapılan hakediş dosyalarının hazırlık süreciyle ilgili bilgiler verildi, katılımcılarla örnek restorasyon uygulama projelerinin hakedişleri üzerine fikir alışverişi yapıldı.

Canlandırmada Sivil İnisiyatif

Akademinin İstanbul’da düzenlendiği “Kültür Odaklı Koruma ve Kentsel Gelişim Stratejileri” eğitimi, Alp Arısoy ile 1-3 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirildi. Beykoz, Burhaniye, Merzifon, Kocasinan, Beyağaç, Süleymanpaşa belediyeleri ile Antalya, Trabzon ve Balıkesir Büyükşehir belediyelerinin koruma birimlerinden gelen uzmanların takip ettiği eğitimde kültür odaklı kentsel koruma stratejisi olarak canlandırmanın kavram ve süreçlerine, kriterlerine, farklı ölçeklerde nasıl uygulanabileceğine yakından bakıldı.

Kentsel canlandırma kavramının ortaya çıkış öyküsünü tarihsel perspektifle anlatan mimar Alp Arısoy,  Türkiye’den ve dünyadan sivil, özel ve yerel merkezli canlandırmaları örneklerini aktardı; danışmanlığını da yaptığı Kadıköy Yeldeğirmeni Mahalle Yenileme Projesini esas alarak, kentsel canlandırmanın metropolde bir mahallede nasıl gerçekleşebildiğini anlattı. Eğitim kapsamında incelenen bir diğer örnekse, Merzifon Kültür Odaklı Stratejik Yol Haritası ve Eylem Planı oldu.

Kentsel/mahalle boyutunda canlandırmada sivil inisiyatif öğesinin nasıl devreye sokulacağı, soylulaşma riskine karşı hangi parametrelerle dengenin sağlanacağı konularının tartışıldığı eğitim, kentsel canlandırma kavramını fiziksel müdahalelerin ötesinde görmeyi öneren yaklaşımın altını çizerek sonlandı.

Restorasyonda Uygulama Detayları

ÇEKÜL Akademi, İstanbul’daki ikinci eğitimini İsmail Önel ile “Restorasyon İşlerinde İmalat ve Uygulama Detayları” başlığıyla düzenledi. 15-17 Haziran tarihleri arasında düzenlenen eğitime
Melikgazi,  Beyağaç, Sivas, Gebze belediyeleri ile Kahramanmaraş, Balıkesir ve Şanlıurfa Büyükşehir belediyelerinin koruma alanında çalışan uzmanları katıldı.

Restorasyon uygulamalarında karşılaşılan zorluklar ile uygulama hatalarının örneklendiği eğitimde, doğru ve özgün uygulama teknikleriyle ilgili kavramsal ve pratik yaklaşımları geliştirecek bilgi ve pratikleri aktarıldı, restorasyon şantiyesi ziyaretiyle bilgiler pekiştirildi. Şantiye ziyareti, restorasyon çalışması süren Bukoleon Sarayına yapıldı. UNESCO Dünya Miras listesindeki Tarihi Yarımadada 1. Derece Arkeolojik sit alanı içerisinde yer alan Bukoleon Sarayı, İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı bünyesindeki İBB Miras tarafından restore ediliyor. MS 5. yüzyılda İmparator II. Theodosius tarafından yaptırılan, 9. yüzyılda İmparator Teofilos tarafından kullanılan, Latin işgali döneminde krallar tarafından kullanılan Bukoleon Sarayı, işgal sonrasında atıl hale gelmiş. Bulunduğu bölge, Osmanlı Döneminde yerleşim yerine dönüşmüş ve saray bu dönemde de atıl kalmış. Restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından açık hava müzesi olarak işlevlendirilmesi düşünülen alanda eş zamanlı arkeolojik kazılar da devam ediyor.

Afyonkarahisar’da Alan Eğitimi

ÇEKÜL Akademi Alanda Eğitim Programı kapsamında Afyonkarahisar’da düzenlenen “Çağdaş Gelişim Dinamikleriyle Kültürel Mirasın Korunması: Afyonkarahisar Örneği” eğitimi, 22-24 Haziran tarihleri arasında yapıldı. Dulkadiroğlu, Arapgir, Kastamonu, Menteşe, Giresun, Kütahya, Gemlik, Kartal, Kadıköy, Simav ve Gebze belediyeleri ile Balıkesir, Samsun, Mersin, Gaziantep ve İstanbul Büyükşehir belediyelerinin koruma alanında çalışan uzmanlarının katıldığı eğitim, katılımcılara, İç Batı Anadolu’da geçmişten bugüne pek çok uygarlığa ev sahipliği yapan Afyonkarahisar’ın sahip olduğu zengin kültürel ve doğal mirası, yapılan koruma çalışmaları ile yerinde inceleme fırsatı sundu.

Afyonkarahisar Belediyesinin ev sahipliğinde eski Osmanlı Bankasında yapılan eğitim kapsamında Afyonkarahisar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü İhsan Akar, Afyonkarahisar’ı genel hatlarıyla tanıttı, son yıllarda kent kimliğine dönük yapılan önemli çalışmaları aktardı. 2019 yılında UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağında gastronomi kenti unvanını alan Afyonkarahisar’daki koruma çalışmalarını ise mimar Mahmut Ülker Abi aktardı. Abi, kentin yok olan tarihi yapılarıyla ilgili sürdürdüğü çalışmaları paylaştı. Eğitim kapsamında Mimarlar Odası Başkan Yardımcısı İsmail Efe, tarihi yapılarla ilgili tasarım ve işlevlendirme projelerini anlattı.

Eğitim, sunumların ardından alan gezisiyle devam etti. Afyonkarahisar Kalesi çevresindeki tarihi kent, 17. yüzyıla tarihlenen ve bugün Kültür ve Semt Evi olarak kullanılan Millet Hamamı, Anadolu Selçukluları Dönemine Ulu Cami, Anadolu’da Konya’dan sonra en önemli Mevlevilik merkezi olan Sultan Divani Mevlevihanesi ve Camisi, ziyaret edilen alanlar arasındaydı.

Eğitimin iki ve üçüncü günlerinde ise MÖ.2. binlerden itibaren Hitit, Frig Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kesintisiz yerleşim görmüş olan Amorium kenti; antik adı Dokimeion olan ve bin yıllardır aktif mermer ocaklarının çalıştığı İscehisar ilçesi; Kütahya, Afyonkarahisar ve Eskişehir kentlerinden oluşan dağlık Frigya alanındaki kaya mezarları ve Kybele tapınım alanları; Avdalaz Kalesi;
Aslantaş, Yılantaş Mezar Odaları ve Maltaş tapınım alanı ziyaret edildi.