2. KARS KENT KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ

Kars Belediyesi tarafından düzenlenen ve Birleşmiş  Milletler Kalkınma Programı (UNDP),  Devlet Planlama Teşkilatı,  (DPT)  ÇEKÜL Vakfı ve Yerel Gündem 21 tarafından desteklenen 2. Kars Kent Kurultayı 24-26 Eylül 2004 tarihlerinde Kars’ta Kafkas Üniversitesi Nejdet Leloğlu toplantı salonunda gerçekleştirilmiştir.

Toplantılarda, politikanın sorunlu alanlarına girmeden, bölgenin ortak özelliklerinden hareketle halklar arasında barış, dostluk ve işbirliğinin geliştirilip güçlendirilmesi hedeflenmiş, izlenen dış politikaya yerel düzeyde katkı yapılması amaçlanmıştır.

Toplantılara, “yoğun programı” nedeniyle katılamayan Dışişleri Bakanı Sayın Abdullah Gül’ü, “yerine” görevlendirdiği bölgeden “sorumlu” İkili İlişkiler Genel Müdürü Büyükelçi Sayın Halil Akıncı temsil etmiş; Sayın Gül’ün gönderdiği ekte sunulan mesaj, toplantıda Büyükelçi Sayın Akıncı tarafından okunmuştur.

Toplantılara, Türkiye, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve Nahcivan’ın  yanı sıra Amerika’dan Green Think Tank of Turunç, Fransa, Norveç ve Çek Cumhuriyeti’nden uzman ve bilim adamları katılmıştır.

Kafkasya’da tarih, arkeoloji, dil, kültür, musiki, ekonomi, turizm ve enerji politikaları ile “Kars’ın Gelişme Potansiyeli ve Öncelikleri” konularının ele alındığı üç gün süren oturum ve tartışmalar sonucunda katılımcılar; aşağıdaki ortak dilek, düşünce ve öneriler üzerinde görüş birliğine vararak, bu ilke ve hedeflerin KURULTAY BİLDİRGESİ olarak yayımı, yerel, ulusal ve uluslar arası ölçekteki ilgili kurum ve kuruluşlara iletimi ve  yaşama geçirilmesini kararlaştırmışlardır.

Kurultay katılımcıları,

Gerek bireysel, gerek kurumsal olarak aşağıda öngörülen hedefler doğrultusunda tüm çabaları göstereceklerini, eşgüdüm ve işbirliği içinde olacaklarını, kararların yaşama geçmesini engelleyecek tutum ve davranışlara karşı ortak bir tavır belirleyeceklerin kabul ve ilan ederek;

1. Kars Kent Kurultayı’nın kurumsallaşarak sürmesini, kurultay toplantılarının 3 yılda bir düzenlenmesini, alınan kararlar uyarınca ilgili kurumlar nezdinde gerekli “girişimleri başlatmak ve sürdürmek” için ihtiyaç duyulan komisyonların oluşturulmasını, toplanacak kurultayın gündeminin yine bu komisyonların yapacakları çalışmaya göre belirlenmesini Kars Belediyesine önerirler.

2. Kurultay Katılımcıları, 30 Ekim 1999 günü yine Kafkas Üniversitesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen ve Kars Belediyesi ile Mimarlar Odası tarafından düzenlenen “Kimlikli Gelişen Kars İçin” adlı toplantıya ait sonuç bildirgesi ile I. Kars Kent Kurultayı bildirgelerini “temel belge” olarak kabul ettiklerini açıklarlar.

3. Katılımcılar, Cumhuriyet bilinci ve kültürüyle yoğrulmuş “Kars ve Karslı kimliğinin özgün ve özel konumunu” vurgulayarak, kentin “kültür, sanat, bilim ve kongreler şehri” olma yönündeki birikim ve kapasiteye sahip olduğunu açıklarlar. Bu işlevin zenginleştirilerek sürmesi ve Kafkasya’nın özlenen barış, güvenlik ve istikrara kavuşması için Kars’ın “öncü ve önder” rol üstlenebilecek güç ve istencini dile getirirler.

      Bu hedeflerle kurultay katılımcıları;

a. Kent yönetiminde “demokratik-katılımcı süreçlerin” daha ileri düzeylere kavuşturulması, kent vizyonu ve kentlilik bilincinin geliştirilmesi, şeffaflık ve hesap verilebilirliği önemseyen yönetişim anlayışın yerleşmesi, geleceğe dönük kararların alınmasında ilgili ve sorumlu kesimlerin birlikte düşünme çözüm üretme ortamlarının güçlendirilmesini bir kez daha vurgular.

b. Kars’ın gerek Kafkas coğrafyasındaki bilim ve kültür merkezleri arasında yerini alma hedefinde, gerekse kendi dinamiklerinin geliştirilmesi açısından en önemli görevleri üstlenme durumunda bulunan Kafkas Üniversitesi’nin hedef ve programını hem Kars’la, hem de Kafkasya ile “bütünleşecek” şekilde belirlenmesine yönelik attığı adımları ve gösterdiği çabaları destekler.

Bu ilke ve anlayışla I. Kars Kent Kurultayı Sonuç Bildirgesi’nde ifadesini bulan;

              I. Yasal süreci tamamlanıp kurulması kararlaştırılmış “Kafkas Dilleri Bölümü” ve “Kafkas Müzikleri Konservatuarı”nın yanı sıra “Dereiçi”ndeki tarihi binaların özgün yerleşme alanında “Kafkas Kültürleri Enstitüsü” ve “Kafkas Mimari Taş Yapı Ustalığı Meslek Yüksek Okulu”nun da açılmasını, var olan Kafkasya ve Orta Asya Araştırma Merkezi’nin olanaklarının genişletilmesi için her tür desteğin sağlanmasını;

            II. Kafkasya ölçeğindeki tüm üniversitelerden, gerek Kars’a öğrenci gelmesi, gerekse Kafkas Üniversitesi’nden bu ülkelere öğrenci gönderilmesini, halklar arasındaki dostluk ve barış ortamına katkıda bulunup işbirliğinin geliştireceğine vesile olacağı inancıyla Kafkas Üniversitesi’nin bu konuda öncü bir rol oynamasını öncelikli bir arzu olarak yeniden vurgular.

4. Kurultay katılımcıları, Kars’ın “yerel ve bölgesel değerlerinin” korunduğu, potansiyel ve olanaklarının dikkate alındığı, “bütüncül bir kalkınma stratejisi”nin belirlenip yaşama geçirilmesini sağlamak için ilgili kurum ve kuruluşlara kapsamlı bir bilimsel çalışma yaptırılmasını önerir.

5. Katılımcılar, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan’daki ofisleriyle birlikte geliştirip uyguladıkları projelerin bölgesel bir bütünlük içinde sürdürülmesinin önemini vurgular; ileride de geliştirilecek projelerin yeni ortaklıklarla  eşgüdüm içerisinde yaşama geçirilmesini diler.

6. Katılımcılar ve izleyiciler, on bir yılı aşkın bir süreden beri kapalı olan Türkiye- Ermenistan sınırının (Doğu Kapı) “öncelik ve ivedilikle açılmasını” isterken; bu güzergahın “salt Ermenistan’la değil”, Anadolu’nun bütün bir Kafkasya, hatta Avrasya’ya ulaşımında en ideal bir yol olduğunu vurgularlar ve Doğu kapının açılmasıyla bölgede durma noktasına gelen ticaretin gelişeceğine, istihdamın artacağına, “rekor düzeydeki göçün” duracağına yürekten inandıklarını belirtirler.

7. Kurultay Katılımcıları, Ermenistan’ın işgal ettiği topraklardan  çekilmesini, Yukarı Karabağ sorununun adil ve hakkaniyete uygun olarak bir an önce çözülmesini; ayrıca bu konuda Azerbaycan sivil toplum örgütlerinin de konuyu uluslar arası platforma taşıyarak Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği, (AB)  NATO ve ABD yönetimleri nezdinde girişimde bulunmalarının gerekliliğini vurgularlar.

8. Katılımcılar ve değişik yörelerden gelen kurultay davetlileri, özellikle son günlerde gözlenen “kanser olgularıyla” bölge halkının uykularını kaçıran ve salt Kars, Iğdır ya da Ermenistan için değil “rüzgarın yönüne göre” önemli bir coğrafya parçasında bütün canlıları derinden etkileyecek olan Ermenistan’daki Metzamor Nükleer santralinin “derhal kapatılması” gerektiğini belirtir ve konuya ilişkin ulusal ve uluslar arası tüm kurum ve kuruluşları göreve çağırırlar. Katılımcılar, fay hattı üzerinde bulunan ve her an “patlama tehlikesi”yle karşı karşıya olan  Metzamor için Ermenistan sivil toplum örgütlerinin de harekete geçmesi gerektiğini ve kamu oylarında bir duyarlılık yaratmalarını dilerler. Kurultay katılımcıları, tüm dünyanın Metzamor’un kapatılması için alternatif bir yol bulunmasında çaba harcamalarını vurgularlar. Ayrıca, kurultay katılımcıları, şimdiye kadar Kars Belediyesi ile Yerel Gündem 21 ve Kars Kent Konseyi’nce bu alanda yapılan girişimleri taçlandırarak sürmesini dilerler.

9. Katılımcılar, “yılan hikayesi”ne dönen ve on yılı aşkın bir süreden beri sürekli gündemde tutulan, ama hayata geçmesi için gerekli ve yeterli çaba esirgenen Bakü-Tiflis Demiryolu’nun salt bölge için değil orta erimde GAP ürünlerin Kafkasya ve Avrasya pazarlarına sunulması içinde önemli ve gerekli olduğunu yeniden anımsatarak vurgularlar.

10. Katılımcılar, bölge için Kars-Tiflis Demiryolu projesi kadar yaşamsal önem taşıyan bir başka önemli ulaşım yolunun “Kars-Artvin-Hopa” karayolu olduğunu belirtirler.  Bunun için de var olan yolun çağdaş standartlara kavuşturularak 2,5-3  saatlik bir sürede Kars-Ardahan-Iğdır illerinin “liman potansiyeli” ile buluşacağını vurgularlar.

11. Katılımcılar, insanlığın ortak mirası olan ve “korunmaya değer 100 önemli eser” arasında yer alan Ani antik kentinin uluslararası ölçekte tanıtımının yapılmasını inanç turizmi açısından var olan potansiyelinden gerektiği ölçüde yararlanılması ve yarınlara taşınması için Ocaklı köyünün de “Sit alanı” içerisine alınarak ve bölgeyle ilgili Kültür Bakanlığınca “makro bir proje” hazırlanıp uygulamaya konulmasını öncelikli bir dilek olarak açıklarlar.

12. Katılımcılar, Sarıkamış’ın olağanüstü doğası ve kristal karı ile dünyada eşine az rastlanabilen bir “Kış Sporları Merkezi” olduğunu vurgulayarak bu potansiyelin dünya ölçeğine taşınması için, Kars havalimanının uluslar arası uçuşlara açılmasını, “İstanbul Olimpiyat Sitesi” hakkındaki yasada değişiklik yapılarak Sarıkamış’a fon ayrılmasını, bölge halkının turizme yönlendirilmesi için Sarıkamış’ta bir Anadolu Meslek Lisesi ile Kafkas Üniversitesi’ne bağlı bir Turizm ve Otelcilik Yüksek Okulu’nun açılmasını dilerler.

13. Kurultay katılımcıları, Kars Belediyesine ve oturumlar için toplantı salonunu açan Kafkas Üniversitesine, emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlara teşekkürlerini bildirirler.