TKB ve DÜNYA KALELİ KENTLER BİRLİĞİ BURSA’DA BULUŞTU
Tarihi Kentler Birliği’nin Bursa Semineri ve Dünya Kaleli Kentler Birliği’nin “19. Kaleli Kentler Sempozyumu” Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Osmangazi Belediyesi’nin ev sahipliğinde, ÇEKÜL Vakfı’nın desteği ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın himayesinde yapıldı.
Tarihi Kentler Birliği üyesi Osmangazi Belediyesi aynı zamanda Dünya Kaleli Kentler Birliği’nin de geçtiğimiz yıllarda üyesi olarak yönetim kuruluna girmişti. Bu vesileyle uluslararası boyutta düzenlenen “19. Kaleli Kentler Sempozyumu”nda, TKB’nin “Kaleli Kentler Semineri” de yer aldı.
İngiltere’den Chester, Slovenya’dan Piran, Malta’dan Valette, Rusya’dan St. Petersburg, İtalya’dan Verona, İspanya’dan Barcelona ve Hollanda’dan Denbosh gibi kalesi olan pek çok kentten 75 yabancı konuk ve TKB üyeleri sempozyumu ve semineri ilgiyle izledi. 09–10 Ekim tarihlerinde Tayyare Kültür Merkezi’nde düzenlenen sempozyumda altı oturum gerçekleşti.
Ayrıca Dünya Kaleli Kentler Birliği’nin yönetim kurulu toplantısı da Bursa’da yapıldı. Toplantıda, birliğe üyelik başvurusunda bulunan Bursa Büyükşehir Belediyesi, Kütahya Belediyesi, Sinop Boyabat Belediyesi ve Antalya Alanya belediyelerinin üyeliği kabul edildi. Yeni Yönetim Kurulu Başkanı ise Hollanda’nın Denbosh kentinden Peter Roossmalenvan oldu.
Sempozyum Dünya Kaleli Kentler Birliği Başkanı John Price’ın konuşmasıyla başladı. Price, 15-16 yıl önce Portekiz’deki bir dağın tepesinde karların arasında gördükleri ‘Elvas’ taşını bir sonraki toplantıya kadar koruması için Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar’a verdi.
Price’ın ardından ÇEKÜL Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen bir konuşma yaptı:
“Burada, TKB için uzun yürüyüşe çıktığımız arkadaşlarımız var; TKB’yi kuranlar, emek verenler var. Bu nedenle burada dikkatli konuşmamız gerekiyor. UNESCO, Dünya Kaleli Kentler Birliği, Birleşmiş Milletler kimin için vardır? Niçin kurulmuşlardır? Önce bu soruları sormalıyız. Kaleli kentler sözünü yıllar önce söylemeye başladığımızda ‘Kale düşerse kent düşer, çarşı düşerse bereket biter’ demiştik. Dünya Kaleli Kentler Birliği üyesi Osmangazi Belediyesi’nin arkasında Büyükşehir Belediyesi, onların da arkasında TKB üyesi 250 belediye ve binlerce insan var. Arkamızı sağlam zeminlere, tarihe ve kimliğe dayamadığımız zaman kalelerin düşüşünü görmüş oluruz. Kalelerin yalnızlığından, kalelerin yaşanır olduğu bir döneme giriyoruz. Bu dönemde herkese çok iş düşüyor. Böyle toplantılarda, doğrularla örtüşmeyen bir bilgi bikrimi ortalıkta kalmış demektir. O nedenle dikkatli olunması gerekir. Dünyadaki kimlikli bir ulusun, dünya kaleleri için söylenecek sözü olan bir grubu olarak buradayız.”
Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar ise yaptığı konuşmada şu cümlelere yer verdi:
“2007 yılında Dünya Kaleli Kentler Birliği’ne Türkiye’den üye olmuş ilk yerel yönetim olan ve yönetim kurulu üyesi pozisyonunda görev alan Osmangazi Belediyesi, 2006 yılında başlayan tarihi kale surlarına yönelik restorasyon projelerine hızla devam ediyor. Osmangazi Belediyesi’nin bir önceki dönemde başlattığı, kale içindeki yaşamla ilgili ‘Bizim Mahalle’ projesi de, somut olmayan kültürel miras çalışmalarına bir örnek olarak devam edecek. Dünya Kaleli Kentler Birliği toplantısı ile yeni bir sürece giriyoruz. Bu sempozyumun sonunda dokuz yıldır başkanlık görevi yapan İngiltere’nin Chester kentinden John Price görevini yeni seçilecek başkana devredecek. Yeni seçilecek başkanımıza da şimdiden başarılar diliyorum. Umut ediyorum ki yeni başkan ve ekibi Kaleli Kentler Birliği’nin çıtasını bir üst seviyeye çıkartacaktır.”
Sempozyum açılışında Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe de bir konuşma yaptı:
“Kentin hafızası olan bu birikime sahip çıkmak herkesin görevidir. Bursa’nın harabe halindeki tarihi mirasını, anıtsal yapıya dönüştürdük. Eserlerin sadece canlandırılması değil, fonksiyon da kazandırılması anlayışıyla hareket ediyoruz. Restore ettiğimiz tarihi eserleri yaşam ve kültür merkezleri haline dönüştürüyoruz. Bursa’nın kalesi biz devraldığımızda düşmüştü. Beş kapısından hiçbiri yoktu. Üç tanesini yerinde ayağa kaldırdık. Bugüne kadar Osmangazi Belediyesi öne çıkıyordu. Bugünden sonra Osmangazi ile birlikte bugün birliğe üye olan Bursa Büyükşehir Belediyesi de üzerine düşen vazifeyi yapmaya devam edecektir. Şu ana kadar yapılan çalışmalarda Türkiye’de 550 kaleli kent tespit etti. Kaleli kentler tarihe kök salmış kentlerdir. Tarihimizin geleceğe taşınması, kent ekonomisine katkı konulması ile ilgili önemli toplantılar ile katkı sağlanacağına inanıyorum.”
Açılış konuşmalarında son olarak Bursa Valisi Şahabettin Harput bir konuşma yaparak, İnegöl, İznik ve Keles’e kadar Bursa’nın zengin bir tarihi mirasa ev sahipliği yaptığını vurguladı. Harput, Türkiye’de tarihe saygı ve tarihi miras bilincinin gelişmesinde Prof. Dr. Metin Sözen’in büyük emeği olduğunu ifade etti. Bursa Valiliği olarak da son iki yılda tarihi mirasın yaşatılması için çalıştıklarını anlatan Harput, bu toplantının Bursa için yeni bir başlangıç olacağını söyledi.
19. Kaleli Kentler Sempozyumu altı ana başlık altında yapıldı: “Kaleler Kültürlerin Buluşma Noktası”, “Çağlar Boyunca Türkiye’de Kaleler”, “Anadolu ve Yakın Çevre Coğrafyasında Kaleler”, “Türkiye Tarih Kentler Birliği’nden Uygulama Örnekleri ve Dünya Kaleli Kentler Birliğinden Uygulama Örnekleri”.
Açılış konuşmalarının ardından John Price’ın oturum başkanlığını yaptığı 1. oturum başladı. Avrupa Tarihi Kentler Birliği Genel Sekreteri Brian Smith “Kaleli Kentlerde Sürdürülebilir Kültürel Turizm”, Arkeolog Nezih Başgelen ise “Kaleli Kentleriyle Türkiye” başlıklı birer sunum yaptı.
TKB üyesi yerel yönetimlere ayrılan sempozyumun beşinci oturumunda TKB üyesi dört belediye, kentlerinde kalelerle ilgili yaptıkları çalışmaları anlattı. Sur Belediye Başkanı Abdullah Demirbaş: Diyarbakır Kalesi; Sinop Belediye Başkanı Baki Ergül: Sinop Kalesi; Alanya Belediye Başkanı Hasan Sipahioğlu: Alanya Kalesi; Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan ise: Çanakkale’deki Kaleler başlıklı konuşmalarıyla, Dünya Kaleli Kentler Birliği üyelerine örnek oluşturacak çalışmalarını anlatı.
Sempozyumunda tüm katılımcıların ilgisini çeken oturumlardan bir diğeri ise, başarılı genç akademisyenlerin arkeolojik alanlardaki kaleleri anlattıkları “Çağlar Boyunca Türkiye’de Kaleler” oturumuydu. Doç. Dr. Necmi Karul, Doç. Dr. Rüstem Aslan, Yrd. Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur antik çağlardaki savunma sistemleri hakkında bilgi verdi.
Restore Edilen Yer Kapı ve Kent Müzesi Ziyaret Edildi
Dünya Kaleli Kentler Birliği ve Türkiye Tarihi Kentler Birliği üyeleri, restore edilen Yer Kapıyı ziyaret etti. Mehter Takımı ve Kılıç Kalkan gösteri ekibinin etkileyici müzik ve danslarıyla karşılanan katılımcılar, Osmanlı döneminin geleneksel yaşam kültürü hakkında da bilgi sahibi oldu.
Ülkemizde açılan kent müzeleri arasında öncü bir örnek olan Bursa Kent Müzesi ise katılımcılar tarafından ilgiyle incelendi.
Ayrıca Tayyare Kültür Merkezi’nde Diyarbakır Kalesi Surları Maketi ile TKB üyesi ve kalesi olan bazı ketlerin poster sergisi açıldı.
Sempozyumun son günü ise Cumalıkızık köyüne bir gezi düzenlendi. TKB üyeleri ve Dünya Kaleli Kentler Birliği üyeleri, 1300’lü yıllarda kurulan köyde, moloz taş, ahşap ve kerpiçten yapılmış cumbalı evleri, taş döşeli dar sokakları gezdi. Ayrıca köy meydanındaki Etnografya Müzesi de Cumalıkızık köyünü tanımak isteyenlere ipuçları verdi.