Somut Olmayan Kültürel Miras Tokat'ta Yeniden Gündemde

Tarihi Kentler Birliği Tokat Semineri 18-20 Haziran tarihleri arasında yapıldı. İki yıl önce Kars Semineri’nde TKB’nin gündemine giren “Somut olmayan kültürel mirasın korunması” konusu, TKB Tokat Semineri’nde yeniden gündeme geldi.

Tokat Belediyesi’nin ev sahipliğinde yapılan seminere, Tokat’a bağlı Erbaa, Niksar, Zile ve Turhal kentleri de destek verdi. Seminer yaklaşık 300 davetlinin katılımıyla gerçekleşti.

Seminer Cuma günü yapılan açılış konuşmalarıyla başladı. TKB Encümen Üyesi ve Erbaa Belediye Başkanı Ahmet Yenihan, Tokat Belediye Başkanı Doç. Dr. Adnan Çiçek, ÇEKÜL Vakfı ve TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen ve Tokat Valisi Şerif Yılmaz açılış konuşmalarında, Kelkit havzasında yer alan Tokat’ın bölge için önemine değinerek, somut olmayan kültürel mirasın korunmasında, TKB üyelerine büyük görevler düştüğünü söyledi.

Prof. Dr. Metin Sözen, “Bugünü değerlendirmeden, geleceği planlayamazsınız,” diyerek belediye başkanlarına zamanı iyi değerlendirmelerini önerdi. Doğru ve uzman kadrolarla, kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğini de göz önünde bulundurarak, koruma çalışmalarının planlanması gerektiğine dikkat çekti.

“Geleneksel Doku ve Yaşam Kültürünün Korunmasında Yerel Yönetimlerin Rolü”

Cumartesi günü 26 Haziran Atatürk Kültür Merkezi’nde başlayan Seminerin oturum başkanlığını TKB Danışma Kurulu Üyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Müsteşarı Dr. Fikret N. Üçcan yaptı. Somut olmayan kültürel mirasın tanımını yaparak semineri başlatan Üçcan, ÇEKÜL Akademi eğitimlerinin yeni konusunun SOKÜM olduğunu hatırlatarak, belediyelerin teknik kadrolarını bu eğitime göndermeleri gerektiğini hatırlatarak, ayrıca TKB’nin üye belediyelerin SOKÜM projelerini destekleyeceğini de açıkladı. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin ÇEKÜL Vakfı’nın desteğiyle organize ettiği uluslararası “Osmanlı Coğrafyasında Çarşı Kültürü Sempozyumu”nun somut olmayan kültürel miras alanında önemli bir toplantı olacağı bilgisini verdi.   

TKB üyesi belediyeler, son yıllarda geleneksel yaşam kültürünün korunmasını amaçlayan çalışmalar planlamaya başladı. Bu çalışmaların en güzel örnekleri de Tokat Semineri’nde paylaşıldı, örnek alınacak ipuçları verildi. Seminerde, ninni, masal, efsane gibi sözlü anlatımlar, düğün, şenlik, kutlama gibi eğlence kültürü, oyunlar, çalgı aletleri, türküler, yöresel lezzetler ve hazırlama teknikleri, geleneksel el sanatları gibi somut olamayan kültürel mirasın korunmasının, yöre halkının katılımı olmadan mümkün olmayacağı vurgulandı. Bursa örneğinde olduğu gibi önce mahalle, köyler ve kentlerin kalbi çarşılardan başlayarak, sözlü tarih çalışmasıyla kent hafızasına ulaşmanın gerektiğine dikkat çekildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü’nden Serkan Bozkurt “Türkiye’de Somut Olmayan Kültürel Miras Çalışmaları”, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi Müzesi Koordinatörü Ahmet Erdönmez “Bursa’da Somut Olmayan Kültürel Miras Projeleri ve Bursa Kent Tarihi Müzesi”, Edirne Belediyesi AB ve Uluslararası İlişkiler Bürosu Şefi  Mesude Şenol “Geleneksel Kırkpınar Şenlikleri”, Beypazarı Belediye Başkanı Mehmet Cengiz Özalp “Beypazarı Ağzı-Yaşayan Müze- Tarihi Evler, El Sanatları, Havuç ve Güveç Festivali” başlıklı sunumlarıyla, uygulama ve deneyimlerini paylaştı. 

Tokat, Erbaa, Turhal, Niksar, Zile ve Pazar gezileriyle yöreye bütüncül bakış…

TKB Tokat Semineri, ilk kez ilçelerin de organizasyona katılımıyla büyük bir coşku içinde geçti. Tokat’ın beş büyük ilçesi ve TKB üyesi Erbaa, Turhal, Niksar Zile ve Pazar Belediye Başkanları, Seminer katılımcılarını kentlerinde misafir ederek, yöresel lezzetlerden oluşan ikramlarda bulundu ve inceleme gezileri düzenledi.

Latifoğlu Konağı

Önce Tokat’ın tarihi kent merkezindeki Sulu Sokak mevkiinde bulunan, Danişmentler, Selçuklular ve Osmanlılardan günümüze ulaşan pek çok eser, ayrıca geleneksel sivil mimari örnekleri incelendi. Restore edilen Yağıbasan Medresesi, Alipaşa Cami, Mevlevihane, Atatürk Evi, Taş Han gibi tarihi alanlar gezilerek, kent tarihi hakkında bilgiler verildi. Yaklaşık sekiz yüz metreden oluşan Sulu Sokak mevkiindeki sivil mimari örneklerinin restorasyon çalışmalarının başladığı ve 2011 yılında tamamlanacağı açıklandı.

Yağıbasan Medresesi

Yeşilırmak havzasındaki Erbaa’da ise TKB katılımcıları, Belediye Başkanı Ahmet Yenihan tarafından davul, zurna eşliğinde karşılandı. Yörede en çok yetişen meyvelerden olan kiraz ve çilek ikramıyla, memba suyu olan Niksar-Ayvaz suyu orijinal cam şişelerinde sunuldu.

Erbaa Belediye Başkanı Ahmet Yenihan

Niksar Ovası

Kuzeyinde Canik dağlarının olduğu, içinden Kelkit Nehri’nin geçtiği, Karadeniz’in “Çukurovası” olarak adlandırılan Niksar Ovası, bir tepeden incelendi. Ardından Niksar kent merkezine gidildi. Niksar Belediye Başkanı Duran Yadigâr kısa bir hoş geldiniz konuşması yaparak, kent hakkında bilgi verdi. Alevi kültürünün yaşatılmaya devam edildiği yörede, Niksar Sema ekibi küçük bir ritüel gerçekleştirdi. Ardından restorasyonu devam eden Niksar Kalesi incelendi. Ayvaz parkında yöresel ev yemeklerinden oluşan bir akşam yemeği ikramı yapıldı.

Turhal'da yöresel sabah kahvaltısı

Tokat Semineri Pazar günü de gezilerle devam etti. Turhal Belediye Başkanı Ali Gözen misafirlerini Turhal Şeker Fabrikası’nın bahçesinde karşıladı. Fabrika bahçesindeki 521 yıllık kavak ağacı incelendi ve kentin gelişmesinde önemli rolü olan şeker fabrikası gezildi. Ardından yine yöresel halk oyunları eşliğinde, yöresel lezzetlerin ikram edildiği sabah kahvaltısı yapıldı.

Zile Belediye Başkanı Lütfi Vidinel, Safranbolu ve Beypazarı’ndakine benzer nitelikte olan Zile kent dokusunun günümüze kadar ulaştığını söyleyerek, yapılacak restorasyon çalışmalarıyla yedi yıl içinde Zile’nin de kendini korumayı başarmış önemli bir kültür kenti olacağını açıkladı. TKB katılımcıları pekmez yapımı canlandırmasını izleyerek, kenti anlatan ürünlerin tanıtıldığı stantları gezdi. Ardından Zile’nin mimari dokusu incelendi. Zile kalesinde mehteran takımı gösterisi ile sema ritüeli izlendi.

Zile Belediye Başkanı ve Prof. Dr. Metin Sözen bir arada

Pazar Belediye Başkanı Adnan Özmen de TKB üyelerini misafir etti. Ballıca mağarası ilgiyle incendi. Mahperi Hatun Kervansarayı’nda yenilen yemeğin ardından, TKB Tokat Semineri il merkezi ve beş ilçenin katılımıyla başarıyla tamamlandı.

Ballıca Mağarası

Tarihi Kentler Birliği onuncu yılını kutladığı 2010 yılında, somut olmayan kültürel mirasın korunmasını örneklerle belediyelerin gündemine getirmiş oldu.