ODUNPAZARI, ÖZGÜN BİR KİTAPLA GÜNYÜZÜNE ÇIKIYOR

Geleneksel Türk mimarisinin özelliklerini yansıtan özgün konut örnekleriyle öne çıkan  Odunpazarı, üstün nitelikli bir kitapla, bu alandaki yayınlar arasında yerini aldı. Odunpazarı Belediyesi tarafından yayınlanan, B. Yelda Olcay Uçkan ve Erkan Uçkan’ın yetkin kaleminden çıkan, Ali Akdamar’ın tasarımıyla ve çok zengin bir fotoğraf koleksiyonuyla zenginleşen kitap ÇEKÜL Vakfı yayınları arasına katıldı. 

Odunpazarı, ÇEKÜL Vakfı Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen’in kitabın önsözünde de belirttiği gibi, 1960’lardan bu yana geleneksel kentsel dokuların korunması çalışmalarının odak noktasında yer aldı. Tarih içinde önemli bir kavşak noktası oluşturan ve geçmişi Kalkolitik ve Tunç Çağı’na kadar uzanan Eskişehir’de, Anadolu Selçuklu döneminde Türk yerleşimi olarak kuruldu. 14. yüzyılda Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra, özellikle de 16. yüzyılda Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılan Kurşunlu Külliye çevresinde gelişti. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar bir konut bölgesi olarak gelen Odunpazarı, 20. yüzyıl başlarında gerek ticaret gerek kamu yapılarının buraya kaymasıyla bir dönüşüm geçirdi. El sanatları işliklerinin yanı sıra, I. Ulusal Mimarlık Dönemi kamu yapılarının da güzel örneklerine evsahipliği yaptı. 

Odunpazarı’ndaki geleneksel konut yapılarının özelliği nedeniyle, Metin Sözen’in Türkler’de Ev Kültürü adlı yapıtından bir bölümle başlayan kitapta, Eskişehir’in tarihi ve coğrafi özelliklerinden sonra, Odunpazarı’nın sosyo-ekonomik yapısı ve mimari özellikleri kısaca tanıtılıyor. Daha sonra, Kurşunlu Külliyesinin ardından, Cumhuriyet dönemi kamu yapıları tanıtılıyor ve semtin sivil mimarlık özellikleri; konutların plan tipolojisi, kullanılan malzeme ve teknik, cephe özellikleri, iç mekanlar ve çeşmeler başlıkları altında inceleniyor. Odunpazarı kentsel SİT’inin koruma koşullarına ilişkin tespitler, alanda yapılan çalışmalar ve öneriler bölümü de, eserin önemli bir bölümünü oluşturuyor.

Son yıllarda Odunpazarı Belediyesi tarafından hızlandırılan ve ulaştığı somut sonuçlarla göz dolduran koruma ve yaşatma çalışmaları, Odunpazarı’nı evrensel düzeyde bir kültür mirası örneği olmaya doğru bir gelişim aşamasına getirmiş bulunuyor. Kitabın Sonsöz bölümünde yer alan Odunpazarı Belediye Başkanı Burhan Sakallı’nın sözleri, Odunpazarı’nı “bir dünya markası” yapma hedefini ve bu yoldaki çabalarını dile getiriyor.

Büyük boyutlu ve çok zengin içerikli fotoğraflarla da resimlenen kitap, Odunpazarı’nı tanımak isteyen tüm okurlar için değerli bir kaynak niteliğinde.