MEDENİYETLERİ BULUŞTURAN MALATYA’DA BİR ÇEKÜL GÖNÜLLÜSÜ: BEKİR SÖZEN

Bekir Sözen

1954 yılında Malatya’da doğan Bekir Sözen, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’ni bitirdikten sonra, kentine olan sorumluluk duygusuyla Malatya’da yaşamaya devam etmiş. Çalışma hayatını sürdürürken bir yandan da pek çok sivil toplum örgütünde etkin rol almış. Doğal güzelliklerle dolu Darende ilçesinde geçen çocukluk yılları, oturduğu kerpiçten ev, onun doğayla olan yakınlığını pekiştirmiş ve 1999 yılında, çalışmalarını takip ettiği ÇEKÜL Vakfı ile yolları kesişmiş.

Bekir Sözen, doğa ve kültürel miras sevgisinin yeşerdiği çocukluk ve gençlik yıllarını şöyle anlatıyor: “Çocukluğumun bir bölümünün geçtiği Darende'de, doğal güzelliklerle iç içe olmak, Gürpınar Şelalesi, Tohma Kanyonu, oturduğumuz kerpiç ev ve bahçelerimiz, bende çocukluktan gelen bir doğa sevgisine yol açtı. Malatya’da ise, geleneksel evlerin bulunduğu Beşkonaklar Caddesi (Eski Sinema cad.) ve civarı, ortaokul ve lise yıllarımın geçtiği yerler oldu. Geleneksel Malatya evlerinin birer birer yıkılıp yerine apartmanlar yapılmasını gözlemler, ziyaret ettiğim yerlerde restore edilip yeniden işlevlendirilen yapıları gördükçe, benim kentimde  bunlar neden olmuyor diye iç geçirirdim. Üniversite yıllarımda, İstanbul köşklerinin, Soğukçeşme Sokağının, Cankurtaran’daki Dede Efendi Evi’nin harabelikten kurtarılarak nasıl güzel bir hal aldığını görme fırsatım olmuştu.”

Üniversiteyi bitirdikten sonra farklı bir daha bilinçle Malatya’ya dönen Bekir Sözen, gözlemlerine devam ediyor. Bir yandan da, kentinde tanık olduğu olumsuzluklara bir çözüm bulma ve sonuca ulaştırmanın yollarını arıyor: “Darende’ye döndüğümde harap olan eserleri ve Gürpınar Şelalesi’nin kaynağına giden Gürpınar Vadisi’nde bilinçsizce yapılan tahribatı gördüğüm zaman “korumacı” duyarlılığım daha da arttı. Gezip gördüğüm yerlerde fotoğraflar çekerek çeşitli gazete ve dergilere gözlemlerimi aktarmaya başladım.”   
           
Malatya’da yok olup giden tarihi değerleri gördükçe bir arayış içine giren Bekir Sözen, 1999 yılında bir inceleme gezisi için Malatya’ya gelen Prof. Dr. Metin Sözen ve Tarihi Türk Evleri Koruma Derneği üyelerine rehberlik yapıyor. O günlerde Metin Sözen’in de teşvikiyle, ÇEKÜL Vakfı Malatya Temsilcisi oluyor.

Bekir Sözen, bilim adamlarının ve uzmanların Malatya’da yaptıkları inceleme gezisinden ne kadar etkilendiğini anlatırken, “Metin Hocam ve diğer uzmanlar, her gün önünden geçip gittiğimiz yapıların her birinde uzun uzun vakit geçirdiler. Her detayı, kapıyı, tokmağı, pencereyi uzun uzun incelediler. Fotoğraflar çekip tartıştılar. Tarihi değerlerimizin ne kadar kıymetli olduğunu o gezi sırasında bir kez daha fark ettim. İnceleme gezisinin ardından, Malatya’da ilk defa Karakaş Konağı restore edildi. Ardından İstanbulluoğlu Konağı, Belediye tarafından İl Özel İdaresi’nden alınarak restore edildi. Konağın restorasyon projesi ÇEKÜL Vakfı’nın desteği ile hazırlandı,” diyerek yapılan çalışmaların heyecanını hala içinde taşıyor.

ÇEKÜL Vakfı’nın önderliğinde oluşturulan ve yerel yönetimlerin de içinde olduğu “İl Kültür ve Turizm Danışma ve Tavsiye Kurulu”nda sivil olarak görev alan Bekir Sözen, Malatya’da ele alınması gereken yüze yakın konu tespit ettiklerini ve bu kapsamda çalışmalarını yürüttüklerini de sözlerine ekliyor.

İstanbulluoğlu Konağı Restorasyon öncesi

Malatya’daki koruma çalışmaların ÇEKÜL Vakfı danışmanlığında devam ettiğini söyleyen Sözen, Beşkonaklar Caddesindeki bir konağın Belediye tarafından alınarak konuk evi olarak işlevlendirileceğini ve Malatya’yı istedikleri noktaya getirmek için çalışmaya devam ettiklerini belirtiyor.

Beşkonaklar Caddesi Restorasyon öncesi

Beşkonaklar Caddesi Restorasyon sonrası

ÇEKÜL Vakfı önderliğinde İstanbul’dan gelen öğrenci gruplarıyla Beşkonaklar Caddesinin bir kültür ve sanat sokağı olması yönünde çalışmalar yaptığını, ayrıca İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden gelen öğrencilerin Darende, Balaban ve Malatya’da atölye çalışması yaptığını, Battalgazi, Darende, Arappir, Hekimhan ve Yeşilyurt ilçelerinde de koruma çalışmalarının başlatıldığı bilgisini bizlerle paylaşıyor.

Anadolu’daki koruma çalışmalarının takipçisi olan ve kentlerinin doğal ve kültürel değerlerine, her ne pahasına olursa olsun, duyarlılıkla sahip çıkmayı bir yaşam felsefesi haline getiren, Bekir Sözen gibi ÇEKÜL gönüllülerinin varlığıyla, yerine koyduğumuz her taşın ne kadar kıymetli olduğunu bir kez daha hissettik…Teşekkürler Bekir Sözen…    

Darende

Darende Uzunok Köprüsü restorasyon çalışmaları başladı.

Balaban